Zorgteams in de wijk nodig voor kwetsbare mensen

Achter veel gezondheidsproblemen gaan psychosociale problemen schuil. Een sterke wijkgerichte basiszorg is nodig om te voorkomen dat deze patiënten onnodig in een langdurig zorgtraject terechtkomen. De Raad voor de volksgezondheid en zorg (Rvz) raadt aan multidisciplinaire basiszorgteams in de wijk in te richten, met huisartsen, verpleegkundigen en maatschappelijk werk.

Deze basiszorgteams moeten burgers ondersteunen om zelf hun problemen aan te pakken, werken proactief en zorgen dat de noodzakelijke hulp is afgestemd. De aanpak moet eerst getest worden. Gemeenten moeten deze basiszorg organiseren, samen met zorgverzekeraars en lokale zorgpartijen. Dat staat in het Rvz-advies Regie aan de poort. De basiszorg als verbindende schakel tussen persoon, zorg en samenleving.

Versnipperd
De hele basiszorg van de jeugdhulpverlening tot de huisartsenzorg en het welzijnswerk voor ouderen is te versnipperd georganiseerd. Hier hebben vooral chronisch zieken last van die ook problemen hebben op andere levensgebieden. Naar schatting gaat het om 1 miljoen Nederlanders. De opzet van basiszorgteams moet mogelijk worden door geldstromen te bundelen van zorgverzekeraars en van gemeenten, die verantwoordelijk zijn voor zorg en ondersteuning van mensen thuis, en door de basiszorgteams een budget te geven waarmee zij de zorg voor hun verzorgingsgebied kunnen uitvoeren. Bereikte resultaten moeten extra beloond kunnen worden. De Raad vindt dat verbetering in het mededingingstoezicht mogelijk is om deze vorm van samenwerking te stimuleren.

Knelpunten
De Raad noemt drie knelpunten:

• Veel mensen leven in zorgelijke situaties zonder de juiste hulp, zoals ouderen die langzaam aftakelen, gezinnen waar veel problemen tegelijk spelen of mensen met ernstige psychische problemen. Ze beseffen niet dat hulp nodig is of weten niet waar ze terecht kunnen. Hier is winst te halen als de zorg en hulpverlening overzichtelijker wordt en actiever ingrijpt.
• Hulpverleners hebben moeite om meerdere problemen bij individuen en gezinnen in samenhang te beoordelen. Achter gezondheidsproblemen kunnen sociale problemen schuilgaan, zoals problemen in het gezin, werkloosheid, schulden, eenzaamheid of een niet passende woning. Chronisch zieken hebben een grotere kans op psychische problemen. Daarom moeten zorgverleners in hun opleiding en in de praktijk meer getraind worden in elkaars deskundigheid en in teamcompetenties.
• In een onacceptabel aantal gevallen is sprake van zorgverleners die langs elkaar heen werken. De gezondheidszorg, het welzijnswerk, de jeugdzorg, maatschappelijk werk, de arbeidsreïntegratie en de schuldhulpverlening zijn gescheiden werelden. De hulp bij dezelfde cliënten is hierdoor onvoldoende afgestemd en niemand is eigenaar van het totaal. Gemeenten kunnen veel maatschappelijke winst behalen door werk te maken van intersectoraal beleid.

Lees het advies op de site van de Rvz.