Wanneer beginnen baby's met begrijpen?

Hoe kom je erachter vanaf welke leeftijd baby's begrijpen wat er om hen heen gebeurt? Vragen kun je het ze niet. Dus kijken onderzoekers vaak naar oogbewegingen, maar dat heeft beperkingen. Promovenda Birgit Knudsen keek wat baby's doén met informatie uit hun omgeving.

Knudsen liet kinderen deelnemen aan experimenten waarin zij als volwassene soms iets niet wist (waar is het speeltje gebleven), dan weer wel wist, of iets verkeerd veronderstelde (het speeltje zat toch in deze doos?). Ook varieerde ze met haar bedoelingen (de ene keer maakte ze duidelijk te willen spelen; de andere keer dat ze de doos waarin het speeltje zat, wilde schoonmaken) en met emoties (soms vond ze het speeltje mooi, soms vies).

Helpen
Rond de 18 maanden begonnen de kindjes te helpen als ze iets verkeerd deed. Al met 12 maanden gingen ze helpen als Knudsen iets niet wist. Rond die tijd maakten ze ook verschil: ze reageerden anders op spelen dan op schoonmaken. Ook reageerden ze verschillend wanneer Knudsen een speeltje vies of mooi vond. En met 'reageren' bedoelt Knudsen dus niet: hoe keken ze, maar: hoe handelden de kinderen?

Adequaat
Omdat de kinderen steeds anders, maar adequaat handelden in verschillende situaties, lijkt het erop dat ze begrijpen wat er bedoeld wordt. Maar, weet Knudsen, zo gemakkelijk is niet iedereen overtuigd. "Er zullen wetenschappers zijn die zeggen dat de reacties van die kinderen ook gebaseerd kunnen zijn op lagere cognitieve processen zoals associatie. En weer anderen zullen zeggen dat kinderen leren via regels: als X gebeurt, dan wordt van mij Y verwacht." En dat is wat anders dan begrip.

Knudsen stelt daar tegenover: de baby's konden op van alles reageren, maar deden dat alleen op bepaalde, functionele aspecten. "Dat hun gedrag alleen maar een kwestie is van stimulus-respons, is daardoor minder aannemelijk."

Overtuigend
Haar promotor Harold Bekkering, hoogleraar cognitieve psychologie aan de Radboud universiteit, vindt Knudsens onderzoek overtuigend. 'Ze heeft laten zien dat baby's zich al op jonge leeftijd aanpassen aan de vraag van de omgeving. Dit is een belangrijke stap voor het onderzoek naar begrip bij de allerjongste kinderen.'

Lees meer op de site van de Radbout universiteit