Veel mensen met een verstandelijke beperking gaan het straks niet redden

Duizenden mensen met een verstandelijke beperkingen gaan het niet redden als ze straks volgens de nieuwe Awbz-plannen op zichzelf moeten gaan wonen. Door hun handicaps en hun slechte gezondheid lukt het hen niet een zelfstandig bestaan op te bouwen, concludeert Heleen Evenhuis, hoogleraar geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten aan het Erasmus medisch centrum in Rotterdam.

Een flink deel van de Nederlandse verstandelijk gehandicapten zal na de geplande hervormingen in de Algemene Wet bijzondere ziektekosten zelfstandig moeten gaan wonen, met ondersteuning van mantelzorg, huishoudelijke hulp en thuiszorg. Als de plannen van het kabinet onveranderd door gaan, gaat het om 53 procent van de 65.000 volwassenen die nu wonen in een groepshuis van een zorgorganisatie. Een fors deel van hen kampt echter met een gebrekkige gezondheid en heeft teveel of te gecompliceerde ondersteuning nodig.

50-plussers
Evenhuis en haar mede-onderzoeker Heidi Hermans concluderen dit uit een wetenschappelijke analyse van de Goud-studie, waarin de gezondheid is onderzocht van ruim duizend verstandelijk gehandicapte 50-plussers, allen cliënten van de zorgorganisaties Ipse de Bruggen, Abrona en Amarant. Evenhuis en Hermans pleiten ervoor om de zorg en het verblijf voor een deel van deze groep binnen de Awbz te houden. Twee rapporten met hun bevindingen zijn naar de Tweede kamer gestuurd.

Zorgzwaarte
Alle Nederlanders met een verstandelijke handicap die nu in een woonvorm van een zorgorganisatie wonen, zijn voor de Awbz ingedeeld in acht zorgzwaartepaketten (Zzp-Vvg). Bij de indeling wordt vooral bekeken hoeveel hulp mensen nodig hebben bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen, zoals aan- en uitkleden, persoonlijke verzorging, opstaan en naar bed gaan, boodschappen doen, eten koken etc. Mensen in Zzp-vg 1 hebben maar weinig ondersteuning nodig en mensen in Zzp-vg 8 moeten compleet worden verzorgd.

Redelijk zelfredzaam
Over de mensen in de categorie Zzp-vg 5 tot en met 8 wordt niet gediscussieerd. Het gaat daarin om mensen met ernstige verstandelijke beperkingen of ernstige lichamelijke of geestelijke problemen. Zij blijven gewoon in hun groepshuis wonen met alle zorg die daarmee gepaard gaat.

De groep waarop Evenhuis en Hermans hun onderzoek op hebben gericht, krijgen nu Zzp-1 tot en met 4. Ze hebben een matige of lichte verstandelijke handicap, en wonen nu in groepshuizen in de wijk. Mensen met het syndroom van Down bijvoorbeeld. Ze zijn redelijk zelfredzaam, gaan overdag naar dagbesteding of hebben aangepast werk.'

Complex
Uit de analyse blijkt dat veel van deze mensen de vaardigheden die nodig zijn om een huishouden te voeren (boodschappen doen, eten klaarmaken, de was doen, medicijnen innemen, met geld omgaan) nooit hebben kunnen leren. Bovendien hebben zij door een opeenstapeling van motorische en zintuiglijke beperkingen en chronische ziekten toch vaak veel zorg nodig. Evenhuis: ,,Wij denken dat die complexe zorg teveel gevraagd is van huisartsen, thuiszorg en zeker de mantelzorg. Vandaar dat wij ervoor pleiten de zorg voor Zzp-vg 4 in de Awbz te houden. Mensen in Zzp-1-3 zouden op individuele basis moeten worden beoordeeld.''

De rapporten zijn te lezen op www.onbeperktgezond.nl.