Veel mensen met een beperking ongelukkig met woonplek

Veel mensen met een beperking zijn ongelukkig met de manier waarop ze wonen. Dat komt omdat ze maar beperkt zelf kunnen beslissen waar en hoe ze wonen. Dit is de conclusie uit zestig diepte-interviews die zijn gehouden bij mensen thuis. Het onderzoek is een samenwerkingsproject van belangenverenigingen Ieder(in), Landelijk platform Ggz en de patiëntenfederatie Npcf.

De zestig interviews bieden veel inzicht in de woonsituatie van mensen met een lichamelijke, verstandelijke of zintuiglijke beperking, een psychische aandoening of een chronische ziekte. Uit de interviews wordt duidelijk is dat hun woonsituatie op veel punten tekortschiet.

Alleen of in een groep
Mensen met een beperking kunnen lang niet altijd zelf bepalen hoe ze wonen. Zo is verhuizen vaak lastig, omdat de woningaanpassing niet opnieuw wordt vergoed. Mensen met psychische aandoeningen moeten juist vaak verhuizen, bijvoorbeeld als ze na een opname in een instelling hun huis kwijtgeraakt zijn.

Veel van de ondervraagde mensen kunnen evenmin  bepalen of ze alleen wonen, in een groep, en met wie ze dan samenwonen. Verder mankeert het aan geschikte woonruimte. Als er al eens een plaats in een woning of een aangepast huis beschikbaar komt, voelen velen zich verplicht ja te zeggen, ook al is de plek niet wat ze graag willen, en ligt hij soms ver van hun familie of mantelzorgers.

Eenzaamheid
Particuliere wooninitiatieven op basis van persoonsgebonden budgets waren lange tijd een goede manier om dit gebrek aan vrije keuze op te lossen, maar door de opgestapelde bezuinigingen van de overheid wordt het steeds moeilijker om zo'n aangepaste woonvorm van de grond te krijgen.

Om prettig te kunnen wonen is het nodig dat je je veilig voelt, en contact hebt met mensen om je heen. Met name dat laatste is voor veel mensen met een beperking een lastig probleem. Eenzaamheid komt dan ook relatief vaak voor onder de ondervraagden.

Woningaanpassingen
De helft van de ondervraagden heeft aanpassingen nodig in zijn huis. Daar blijkt vaak iets mis te gaan, omdat gemeente en woningbouwvereniging niet goed samenwerken, of omdat de gemeentelijke bouwvoorschriften een hinderpaal vormen.

Kwaliteit van leven
Uit de interviews blijkt dat een fijne woonplek groot effect heeft op de kwaliteit van leven. Meerdere geïnterviewden vertelden dat zij door de verhuizing naar een zelf gewenste woonplek minder (gezondheids)problemen hadden, en veel beter gingen functioneren.

Actieplan
Op basis van de interviews komen Ieder(in), Landelijk platform Ggz en de Npcf binnenkort met een actieplan.
Enkele aanbevelingen daarin:

• Stimuleer de bouw van toegankelijke woningen en beschermende woonvormen. Dat kan onder meer door het lage btw-tarief te laten gelden voor bouw en verbouw.
• Steun groepen burgers die zelf een wooninitiatief opzetten.
• Laat mensen in een instelling zelf bepalen met wie ze samen wonen. Geef hun gelegenheid om uitgebreid kennis te maken via bijvoorbeeld proefwonen voordat ze een besluit nemen.
• Waarborg de ondersteuning bij het (zelfstandig) wonen. Voor sommigen is dat een 'vangnet' van familie in de buurt, voor anderen begeleiders in de directe nabijheid.

Een verslag van de interviews is te downloaden op de website van Ieder(in).