Van Rijn: minder banenverlies in de zorg

Het banenverlies als gevolg van de stelselwijziging voor zorg en welzijn lijkt minder groot dan eind vorig jaar werd gevreesd. Toen werd nog rekening gehouden met een verlies van 27.000 volledige banen (54.000 personen), nu becijfert het kabinet een verlies van 12.000 volle banen (30.000 medewerkers) in de (geestelijke) gezondheidszorg, gehandicaptenzorg, jeugdzorg en welzijn.

Het minder grote verlies aan banen is een gevolg van extra geld dat het kabinet deze zomer heeft uitgetrokken om de effecten van de stelselwijzigingen te verzachten. Staatssecretaris Martin van Rijn stuurde 14 oktober een tweede arbeidsmarkteffectrapportage naar de Tweede kamer, vervolg op een eerste rapportage in oktober van 2013.

Volgens de nieuwe arbeidsmarkteffectenrapportage zal het aantal (gedwongen) wisselingen nog altijd groot zijn. Het ministerie van Vws zegt beleid in gang te hebben gezet, om zoveel mogelijk werkgelegenheid te behouden, en medewerkers in de zorg zo goed mogelijk te begeleiden bij de stelselwijzigingen. "Het kabinet doet er alles aan om gedwongen ontslagen zoveel mogelijk te voorkomen en medewerkers perspectief te bieden in een periode waarin de zorg snel verandert en vernieuwt," aldus Van Rijn.

Krimp
In een bijlage bij de arbeidsmarkteffectenreportage is de daling in de werkgelegenheid te zien in de kwartaalcijfers van pensioenbeheerder Pggm. Vergeleken met het derde kwartaal van 2012 is de werkgelegenheid in drie van de zes opvolgende kwartalen gedaald. Op jaarbasis bedroeg de krimp voor de hele zorg- en welzijnssector 2,7%. Het betreft 20.000 personen (12.000 volle banen).

Gehandicaptenzorg
In de gehandicaptenzorg doen zich de volgende ontwikkelingen voor in de werkgelegenheid:

• In 2013 is de werkgelegenheid in de gehandicaptenzorg met 1,9% afgenomen (totale zorg 2,7%)
• De afname in 2013 is daarmee minder groot in bijna alle andere zorg- en welzijnssectoren, behalve de geestelijke gezondheidszorg, daar is het verlies aan banen 0,7%.
• In het derde en vierde kwartaal van 2012 en 2013 is er meer uit- dan instroom van personeel, in de overige kwartalen is dat redelijk in evenwicht.
• Naar salarisklasse vindt de grootste in- en uitstroom plaats bij de lagere en midden-loonschalen
• Relatief veel medewerkers hebben in de eerste kwartalen van 2013 en 2014 de gehandicaptenzorg verlaten, en werk gezocht buiten zorg- en welzijn.
• Het aantal werknemers per instelling is in 2013 afgenomen met tussen de 0% en 5%.

Extra budgetten
De extra budgetten die het kabinet onder drang van een aantal Tweede kamerpartijen heeft uitgetrokken voor behoud van banen, hebben tot nu toe geleid tot plannen waardoor 14 duizend personen langer hun baan kunnen houden.

Het verwachte verlies aan werkgelegenheid is door de verzachtingen ongeveer gehalveerd ten opzichte oktober 2013, aldus Van Rijn in zijn brief. Dit zal een positief effect hebben op het aantal (gedwongen) wisselingen, maar het precieze effect valt niet te voorspellen.

Gemeentes
Door de extra budgetten zijn de effecten op de werkgelegenheid met ongeveer de helft beperkt. Hoeveel functiewisselingen en ontslagen hierdoor zullen worden voorkomen valt niet exact te voorspellen, aldus Van Rijn. Dat hangt sterk af aan de manier waarop gemeentes, zorgkantoren en zorgverzekeraars de zorginkoop invullen.

Zorginkoop
Volgens Van Rijn hebben gemeentes, zorgkantoren en verzekeraars een cruciale positie op de arbeidsmarkt, zij kunnen de arbeidsmarkteffecten vergroten of juist verzachten. Daarbij gaat het om de hoeveelheid zorg die wordt ingekocht, de tarieven, het moment waarop het inkoopproces is afgerond en de mate waarin nieuwe zorgconcepten al in 2015 worden ingevoerd. Al deze factoren zijn van invloed op de arbeidsmarkt. Hoe zorginkopers hier precies invulling aan gaan geven is nog onzeker. Daarom is nog niet duidelijk wat de effecten van de stelselwijzigingen op de arbeidsmarkt zijn.

Lees de brief van Van Rijn en de arbeidsmarkteffectrapportage op de site van de overheid.