Subsidie voor groot onderzoek naar aanpak multi-probleemgezinnen

Hoe kunnen overheden en instanties in zorg en veiligheid multi-probleem gezinnen het beste helpen? Onder leiding van bestuurskundige professor Geert Teisman van de Erasmus Universiteit Rotterdam komt hier onderzoek naar in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarvoor hebben de onderzoekers een subsidie van 218.000 euro ontvangen.

Met de meeste gezinnen in Nederland gaat het (redelijk) goed. Sommigen hebben tijdelijk een of enkele problemen. Een kleine groep gezinnen heeft echter meerdere problemen die zo op elkaar ingrijpen dat ze er niet zelf uitkomen. Deze, door beleidsmakers genoemde, “multi-probleemgezinnen” hebben te maken met allerlei combinaties van schulden, huiselijk geweld, delicten, verslaving, verstandelijke beperking en zo verder.

Complexiteit
Het oplossen van de problemen van deze multi-probleemgezinnen apart, door gespecialiseerde ‘probleemoplossers’, blijkt niet te werken. Er is een aanpak nodig die aansluit op de complexiteit aan problemen die speelt.

De onderzoekers willen met hun zoektocht hiernaar starten vanuit de leefwereld van deze gezinnen in plaats vanuit de wereld van de instanties die zich alleen met de deelproblemen bezig houden. Ze stellen hierbij het samenhangende, onderling verbonden sociale systeem bij de ‘multi-probleemgezinnen’ centraal.

Kluwen van problemen
De vraag is daarbij hoe je omgaat met de kluwen van ervaren problemen en aanpakken bij zowel het probleemgezin, de mensen daarom heen en die van betrokken instanties. De analyse richt zich vooral op de vraag hoe de problemen en aanpakken met elkaar in verbinding staan en hoe onderlinge interactiepatronen de problematische situatie in stand houden.

Daarnaast wordt er gekeken hoe patronen eruit zien die tot een gezondere leefwereld leiden en het complex aan problemen verminderen. De ontwikkelde aanpak moet de complexe problematiek erkennen en er vanuit gaan dat een vraagstuk uit vele onderling samenhangende sub-problemen bestaat en meer is dan de som der delen.

Effectieve samenwerking
Het kan volgens de onderzoekers ook zijn dat het probleem minder wordt door in de aanpak een element toe te voegen dat blijkbaar ontbreekt. Met de kanttekening dat het slagen van een bepaalde aanpak wel een ‘integrale sociale systeembenadering’ van betrokken instanties vraagt. Hiermee bedoelen ze dat instanties moeten kijken naar het hele vraagstuk van een gezin en niet vooral bezig moet zijn het eigen probleem op te lossen.

Voor een effectievere samenwerking is in ieder geval nodig dat instanties naast hun probleemoplossende oriëntatie, waarop ze nu op worden afgerekend, verantwoordelijkheid mogen, willen en kunnen nemen voor het meervoudige vraagstuk van het ‘multi-probleem gezin’. En dat zij daarbij beloond gaan worden voor effectieve samenwerking.

Over het onderzoek
Het onderzoek loopt van mei 2018 tot mei 2022 en wordt uitgevoerd bij het Departement Bestuurskunde en Sociologie door bestuurskundigen Geert Teisman, Arwin van Buuren, promovendus Hans Joosse en een tweede promovendus. Er wordt nauw samengewerkt met andere wetenschappelijke disciplines (o.a. pedagogiek en criminologie) en de praktijk.

Het onderzoek wil concrete handvatten leveren voor betrokken partijen, lokaal aan onder andere gemeenten en zorginstanties en nationaal aan ministeries, openbaar ministerie en de nationale politie. De aanpak voor en van multi-probleem gezinnen wordt vier jaar lang gevolgd en onderweg al voorzien van advies en bijsturing, die ook weer wordt geëvalueerd.