‘Stop negatieve spiraal van incidenten en vertrekkend personeel’

De kwaliteit van zorg en de veiligheid van patiënten/cliënten en medewerkers in de forensische zorg staan onder druk. Dat blijkt uit een rapport dat donderdag in de Tweede Kamer wordt behandeld. Voor GGZ Nederland en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland komt dit niet als een verrassing. Zij vragen al langer om “de negatieve spiraal van incidenten, vertrekkend personeel, extra regelgeving en nieuwe incidenten te stoppen en weer werk te maken van goede, veilige zorg.”

Forensisch Psychiatrische Afdelingen en Klinieken zijn volgens de brancheorganisaties onvoldoende toegerust op de veranderende zorgvraag, daarvoor vraagt de VGN de overheid om een investering van minimaal € 20 miljoen. De Inspectie voor Justitie en Veiligheid stelde eerder dit jaar al vast dat als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt en wet- en regelgeving die tekort schiet, de veiligheid van personeel en patiënten gevaar loopt.

In het rapport Onderzoek naar kwaliteit en veiligheid in de forensische zorg: Forensische zorgen staat dat “de grens in de maximale belastbaarheid die medewerkers en patiëntenzorg

aan kunnen is overschreden. Alle professionals die wij in de loop van dit onderzoek spraken, geven aan dat zij zich zorgen maken om de sector. Zij geven aan dat de druk zich zo hoog heeft opgebouwd dat zij collega’s en patiënten eronder zien lijden.”

Kans op meer incidenten
Tijdens een Algemeen Overleg in de Tweede Kamer op donderdag 21 juni komt het onderzoek aan de orde. Hoewel de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) nog geen toename in het aantal incidenten ziet, neemt volgens de onderzoekers de kans op incidenten toe. Ook zijn er sterke zorgen over de effectiviteit van de forensische zorg, volgens de behandelaren die zij daarover spraken. “Professionals komen steeds minder toe aan de noodzakelijke behandeling.”

Oorzaken
Er is volgens de onderzoekers niet één oorzaak voor de toegenomen druk. Zij noemen vijf ontwikkelingen:

• doelgroep (cliënten met een complexere problematiek),
• administratieve taken (inmiddels zo’n 40 procent van de werktijd),
• arbeidsmarkt (tekort aan ervaren personeel),
• kosten (waarvoor de tarieven niet dekkend zijn) en
• de zeer hoge werkdruk.

GGZ Nederland en de VGN hebben samen een brief aan de Tweede Kamer opgesteld waarin ze een aantal concrete maatregelen voorstellen. Zoals een arbeidsmarktagenda, met een arbeidsmarktcampagne en opleidingsmogelijkheden. “Behandeling en begeleiding van deze cliënten met gedragsproblematiek en psychische problemen vergt veel van de zorgprofessionals," benadrukt Jan van Hoek, voorzitter van expertisecentrum De Borg, een collectief van vier VGN-aanbieders van forensische zorg.

"Het is moeilijk om goede mensen te vinden en te behouden. Dit vergt van de sector dat we permanent trainingen verzorgen voor de mensen die al bij ons in dienst zijn. Het is een relatief kleine groep, maar als er iets niet goed gaat, heeft dat altijd veel impact op de samenleving. Het is van het grootste belang dat we voldoende middelen hebben om campagnes te voeren waarmee we personeel kunnen werven en behouden.”

Ook vragen ze om terugdringing van administratieve lasten met 25 procent in 2020. Van Hoek: "Er is in deze praktijk sprake van heel veel controle, zowel intern als extern. Daar komt bij dat er te veel verplichting tot interne verslaglegging bestaat. Dat sommige behandelaars bijna de helft van hun werkweek aan administratief werk besteden... dat is ontoelaatbaar. Er is sprake van scheefgroei. Deze ‘werkdruk’ gaat te veel ten laste van de echte zorg waar het om draait.”

Tekort op tarieven
De tarieven waarmee aanbieders van forensische zorg moeten werken, schieten op dit moment acht procent tekort, wijst het onderzoek verder uit. “De tarieven moeten gelijk opgaan met de kosten," zegt Van Hoek. "Pas dan kan er sprake zijn van kostendekkende zorg. Het is aangetoond in onderzoeken dat de tarieven te laag zijn. Het ministerie reageert daar te traag op. Er wordt wel eens gedacht dat veilige zorg ook goedkoop kan en dat is een verkeerde gedachte.”

Het is de hoogste tijd om de negatieve spiraal van incidenten, vertrekkend personeel, extra regelgeving en nieuwe incidenten te stoppen en weer werk te maken van goede, veilige zorg, concluderen GGZ Nederland en de VGN in hun brief. Van Hoek: “Wij krijgen deze signalen al langer van onze medewerkers. De uitkomsten van het rapport zijn dan ook niet nieuw. Op korte termijn zullen we dit in samenspraak met het ministerie moeten oplossen. Het tempo waarin deze gesprekken nu gevoerd worden is te laag. Het is vijf voor twaalf in de forensische zorg.”  |

Download de een brief van de brancheorganisaties aan de Tweede Kamer en het rapport Onderzoek naar kwaliteit en veiligheid in de forensische zorg: Forensische zorgen.