Stemhulp voor mensen met een verstandelijke beperking

Volgend jaar rond deze tijd worden de Tweede Kamer-verkiezingen weer gehouden. Ben je 18+, dan mag je naar de stembus om op dat welbekende grote uitvouwbare papier met een rood potlood jóúw volksvertegenwoordiger naar keuze aan te kruisen. Voor mensen met een verstandelijke beperking is dat niet eenvoudig, schrijft Lot de Swart. Ze ging met cliënten in gesprek die aangeven waarom ze graag hulp bij het stemmen willen. En ze zijn stellig over de mogelijke beïnvloeding: onzin en zelfs beledigend.

De meesten van ons lukt het wel om bij het stemmen op het stembiljet tussen al die namen de partij en persoon aan te vinken waar je op wil stemmen. Sommige mensen lukt dat niet. Mensen met een lichamelijke beperking bijvoorbeeld. Maar daar is wat op gevonden: Zij mogen worden geholpen door iemand wanneer zij zelf niet in staat zijn om een kruisje te zetten bij de volksvertegenwoordiger naar hun keuze.

Geen eigen mening?
Mensen met een verstandelijke beperking echter, mogen gek genoeg NIET worden geholpen om hun stem uit te brengen. De reden daarvan is dat mensen met een verstandelijke beperking ‘te beïnvloedbaar’ zijn.

Ze zijn kennelijk onvoldoende in staat een eigen mening te vormen en hiervoor te staan. Hulp krijgen om je stem uitbrengen is daarom niet toegestaan. Immers, is de gedachte, het is dan niet jouw eigen stem, maar die van een ander.

Voor je eigen bestwil natuurlijk beschermen we je wel even. Want ja, je hebt een verstandelijke beperking, je kunt niet echt meedoen, je mag niet echt meedoen. En dus kunnen vele mensen met een verstandelijke beperking niet stemmen.

Reacties
Ik was hier heel verbaasd over en maakte een afspraak met Funda, Eileen en Linda. Drie ambitieuze jongedames met een verstandelijke beperking. Ze zijn alle drie lid van de redactie van de Estinea-krant. Een krant met informatieve artikelen die geregeld wordt uitgegeven binnen onze organisatie.

Eileen heeft, naast haar verstandelijke beperking, ook een lichamelijke beperking. Zij kan lezen, maar lichamelijk is ze niet in staat om ‘het aankruisritueel’ in het stemhokje uit te voeren. Daar heeft ze hulp bij nodig. Omwille van haar lichamelijke beperking zou ze recht hebben op die hulp, maar omdat ze ook een verstandelijke beperking heeft, krijgt ze die hulp toch niet.

Voor andere mensen met een verstandelijke beperking kan betekenen dat ze laaggeletterd zijn, of analfabeet. Zie dan maar tussen al die namen de partij en volksvertegenwoordiger van jouw keuze te vinden. Hulp hierbij?...geen recht op.

Daar zat ik dan, aan de grote redactietafel. Met Funda, Eileen en Linda. Ik wilde van hen weten wat ze vinden van het feit dat mensen met een verstandelijke beperking kennelijk te beïnvloedbaar zijn.

Geëmancipeerd
Het was een bijzondere setting. Ik aan tafel met drie zelf- en maatschappij bewuste geëmancipeerde dames, die uitlegden dat ze heus wel staan voor wat ze vinden, zich niet zomaar laten beinvloeden. Kijkend naar ze, dacht ik: “Mij hoef je niet te overtuigen”.

“Hoe kan het nou, dat mensen met een verstandelijke beperking een imago hebben beïnvloedbaar te zijn, zielig te zijn?” vroeg ik.

Waarop Linda zegt: “Omdat mensen ons niet kénnen. Als mensen in de samenleving ons beter zouden leren kennen, dan zien ze niet alleen maar onze eigenaardigheden en handicaps, maar ook dat we sterke zelfstandige mensen zijn die goed voor onszelf kunnen opkomen, goed een mening kunnen vormen en het vertrouwen verdienen om -weliswaar met een beetje hulp- een éígen stem uit te kunnen brengen.”

Rechten
Dus stop hen te onderschatten... Leer hen kennen en je gaat zelf ontdekken dat ze tot heel veel in staat zijn. Dat je hen niet in bescherming hoeft te nemen, hoeft te beperken in hun vrijheid, in hun rechten. Eigenlijk niet heel anders dan wat Aletta Jacobs 100 jaar geleden ook zei over vrouwen dus, zeggen Funda, Eileen en Linda nu over mensen met een verstandelijke beperking.  |  Lot de Swart