‘Sta hulp in het stemhokje toe voor mensen met verstandelijke beperking’

De Tweede Kamerverkiezingen in Nederland zijn voor mensen met een beperking nog altijd niet voldoende toegankelijk. Vooral mensen met een visuele of een verstandelijke beperking hebben moeite met het lezen en invullen van het stembiljet. Het College voor de Rechten van de Mens deed er onderzoek naar en pleit voor aanpassing van de Kieswet, waardoor hulp in het stemhokje in meer gevallen mogelijk wordt.

Voor mensen met een lichamelijke beperking zijn meestal wel maatregelen genomen om de toegankelijkheid te vergroten. Toch ondervond een op de vijf stemmers met een lichamelijke beperking hinder, bijvoorbeeld bij het invullen van het stembiljet of bij het binnengaan van het stemlokaal. Maar de grootste problemen ondervonden mensen met een visuele of een verstandelijke beperking.

Visuele beperking
Van de ondervraagde groep blinden en slechtzienden vond bijna een derde (30 procent) het uitbrengen van de stem problematisch:
• 81 procent had moeite met het lezen van het stembiljet
• 67 procent had problemen bij het invullen ervan.

Een struikelblok bleek ook de informatievoorziening op de stembureaus. Veel medewerkers daar wisten niet dat mensen met een visuele beperking hulp mogen krijgen in het stemhokje en dat ze zelf mogen beslissen wie dat doet. Hierdoor moest een op de vijf blinden en slechtzienden stemmen zonder hulp, terwijl ze die wel nodig hadden.

Verstandelijke beperking
De helft van de mensen met een verstandelijke beperking heeft niet gestemd, ook niet met een volmacht. Bij hen schortte het aan een goede voorbereiding. Zij begrepen de stempas of praktische informatie over het stemmen onvoldoende.

De andere helft heeft dus wel gestemd, maar 40 procent van die groep had moeite met het lezen, begrijpen en invullen van het stemformulier. Hulp is voor deze groep alleen niet toegestaan. In plaats daarvan kunnen ze via een machtiging stemmen. Veel mensen met een lichte verstandelijke beperking willen gewoon net als anderen zelf hun stem uitbrengen, maar dan met hulp, aldus de onderzoekers.

Aanbevelingen
Het College voor de Rechten van de Mens wil dat overheid, gemeenten en politieke partijen de toegankelijkheid van de verkiezingen verbeteren, door:

• Een eenvoudiger stembiljet
• Begrijpelijke informatie over de verkiezingen
• Stemmen per post of met een stemcomputer
• Extra instructie voor stembureaumedewerkers dat mensen met een lichamelijke of visuele beperking hulp mogen krijgen in het stemhokje van een persoon naar keuze
• Aanpassing van de Kieswet, waardoor mensen met een verstandelijke beperking ook hulp mogen krijgen in het stemhokje.|

Onbeperkt stemmen - Rapportage over de toegankelijkheid van verkiezingen voor mensen met een beperking. Onderzoek door onderzoeksbureau Nivel en Trimbos-instituut.