Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
Menu

Slaap-aap als verwijzer bij verstoorde nachten

19 december 2025 Alida van Sambeeck, Geen reacties

Tim is nog jong en woonde tot voor kort nog bij zijn ouders. Sinds ongeveer een half jaar niet meer. Hij moet erg wennen aan zijn nieuwe woonomgeving. Een nieuwe kamer, onbekende begeleiders die regelmatig worden ondersteund door flexkrachten, zijn huisgenoten die niet allemaal even meegaand zijn, en oja, ook nog nieuwe dagbesteding. Dit nieuwe leven heeft merkbaar invloed op zijn nachtrust.  |  Illustratie Kaja Gijzen

Sinds Tim naar zijn nieuwe groep verhuisd is, krijgen wij als nachtdienst elke nacht meerdere deurmeldingen over hem door. Daaruit blijkt dat hij ’s nachts nogal in de weer is. Hij komt moeilijk in slaap, of ontwaakt halverwege de nacht en kan de slaap niet meer vatten.

Dansend
Alleen, en in het donker, haalt Tim allerlei capriolen uit. Zo stond hij een keer bovenop de eettafel, zat hij af en toe in de huiskamer droog brood te eten, en troffen we hem regelmatig dansend en neuriënd voor zijn badkamerspiegel aan.

Tim laat zich niet gemakkelijk terug naar bed begeleiden. Wanneer wij dit proberen duwt of zwaait hij ons heel gebiedend weg.

“Daag!”

Hij beslist zelf wel of hij terug naar bed gaat, daar heeft hij ons als nachtdienst helemaal niet voor nodig.

Oplossing
Uiteraard is er door de woning gezocht naar een oplossing, een goede nachtrust is ontzettend belangrijk.

Deze oplossing werd gevonden in een fysieke verwijzer, een voorwerp gekoppeld aan een specifieke situatie. Tim bleek deze methode namelijk ook overdag goed op te pakken.

Bedtijd
Voor de situatie 'slapen' kreeg Tim als een verwijzer een knuffelaap. Wanneer we Tim ‘s nachts aantreffen kunnen we de aap laten zien en Tim weet dan dat het bedtijd is.

Afgelopen nacht kwamen we bij hem. Hij zat op de bank in de huiskamer, klaarwakker en niet van plan om terug naar bed te gaan.

Volgens afspraak haalde ik zijn aap van zijn kamer. “Kijk Tim, het is tijd om te gaan slapen, het is nacht.”

Hij liet zijn blik even rusten op de aap, nam hem daarna van me over en liep naar zijn kamer.

Mijn collega en ik keken elkaar stomverbaasd aan. Dat ging makkelijk! 

slaapaap kajagijzen

Illustratie Kaja Gijzen

Ik liep achter Tim aan en zag nog net hoe hij zijn aap liefdevol in bed legde en toedekte. Daarna liep hij op me af, duwde me aan de kant en nam weer plaats op de bank.

“Daag!”

De koppeling aap en slapen is gemaakt. Nu nog duidelijk maken dat niet alleen de aap maar ook Tim mag gaan slapen.  |  Alida van Sambeeck

Wil je reageren op dit artikel? Log dan in als abonnee!