Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
Kenniscentrum verstandelijk gehandicaptenzorg
De lezing ‘Maak me niet Down’ die de Vlaamse orthopedagoog Karel De Corte bij Open Hof in Roden hield, leverde veel herkenning op bij 150 aandachtige luisteraars in de zaal. Karel gebruikte veel praktijkvoorbeelden en hield zijn gehoor een spiegel voor. “Als je mensen met down onder druk zet, gaat het mis. Je moet juist de tijd nemen.”
De Corte legt de aanwezigen uit dat mensen met down vaak koppig worden genoemd als ze blokkeren. Dan zijn ze immers niet voor rede vatbaar en luisteren ze niet. Toch mag je ze dan niet koppig noemen. “‘Koppig, zo noem je iemand die niet wil luisteren. Maar als iemand met het syndroom van Down (SD) blokkeert, kán hij niet luisteren. Dus noem dat nooit meer ‘koppig’,” legt De Corte uit.
De orthopedagoog, verbonden aan Den Dries in Evergem voor volwassenen met een verstandelijke beperking, licht toe hoe iemand met het syndroom van Down denkt: via een draaiboek in het hoofd. En als er iets niet loopt zoals dat draaiboek aangeeft, dan blokkeert die persoon. Dat is geen onwil, zo werkt dat nou eenmaal bij mensen met down, aldus De Corte.
Pushen werkt averechts
Die reactie vraagt om een specifieke benadering, die De Corte via een voorbeeld geeft.
"Stel, Evert heeft een etentje waarop hij zich al wekenlang verheugt. Hij weet al dat hij friet met stoverij zal bestellen. Als dat dan niet op de menukaart staat en hij iets anders moet uitzoeken, past dat niet in zijn draaiboek. Dan kun je ongeduldig worden en pushen, maar dat werkt averechts. Heeft hij eindelijk geaccepteerd dat hij spaghetti zal krijgen en de serveerster komt alsnog met stoverij aan, dan snapt Evert daar niets meer van; hij weigert het, blokkeert, want hij zou spaghetti krijgen.”
Een ander zou dan denken: wat zeur je nou? Krijg je tóch stoverij, is het weer niet goed…. Dan komt gentle teaching om de hoek zetten, een manier van benaderen die goed werkt bij Downers:
Als je deze aanpak hanteert, bouw je de relatie met iemand met Down goed op en gaat die persoon doen of laten wat je aangeeft. Niet omdat jij dat zegt, maar vóór jou, omdat jíj het bent, stelt De Corte.
Tastbaar symbool
In het deel na de pauze sprak de orthopedagoog over jongvolwassenen met down. Zij krijgen te maken met een periode van afscheid nemen, omdat gezinsleden uit huis gaan, bijvoorbeeld. Hier adviseert De Corte om iemand met down iets tastbaars te geven als symbool voor iets of iemand die weg is. Zo gaf een jonge vrouw die op kamers ging wonen een van haar knuffels aan haar broer met down en dat werkte heel goed.
Onder de aanwezigen waren medewerkers uit de verstandelijk gehandicaptenzorg, waaronder van zorgorganisatie Sprank die een verslag van de lezing 'Maak me niet Down' online zette, en familieleden van mensen met down.
De lezingen die De Corte geeft over het innerlijk van mensen met down komt voort uit zijn boek Maak me niet Down. Downsyndroom anders bekeken (352 pagina’s, 36,50 euro inclusief verzendkosten, zie de website van Karel De Corte.
Klik schreef eerder een recensie over het boek Maak me niet Down.
