Regelarme experimenten in de zorg leveren veel op

De experimenten Regelarme instellingen hebben veel opgeleverd, zoals een betere kwaliteit van leven voor cliënten, terwijl minder uren zorg nodig bleken, aldus staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid in een brief aan de Tweede kamer, waarin hij een tussenstand geeft over de experimenten. Zes organisaties in de verstandelijk gehandicaptenzorg doen mee aan het experiment.

Organisaties die zich daarvoor hadden opgegeven, krijgen in het Experiment zorgarme instellingen de vrije hand om de bureaucratie te verminderen, zodat begeleiders en verpleegkundigen meer tijd overhouden voor betere zorg aan cliënten. In totaal participeren 25 zorgorganisaties in verschillende sectoren.

Nieuwe zorgvormen
"De zorgaanbieders die deelnemen aan het experiment regelarme instellingen hebben er veel in geïnvesteerd," schrijft Van Rijn. "Zij hebben hun organisatie aangepast, nieuwe zorgvormen ontwikkeld met de daarmee samenhangende administratieve procedures. De ervaringen uit de experimenten zijn gebruikt bij de hervorming van de langdurige zorg."

Grootste winst
Het experiment zou aanvankelijk tot augustus 2014 duren, maar is verlengd tot 1 januari 2015. De resultaten tot nu toe gaan verder dan alleen vermindering van de administratieve lasten. De grootste winst is dat zorgorganisaties nieuwe vormen van ondersteuning en zorg zijn gaan uitproberen. De cultuurveranderingen leidde tot een grotere tevredenheid bij cliënten en medewerkers, tot betere samenwerking met andere organisaties, en soms tot lagere kosten.

Kwaliteitsmeting
Alle zorgaanbieders, ook degenen die besloten om het experiment te beëindigen, hebben zich zeer ingespannen voor hun experiment. Het ging hen niet zo zeer om minder regels, aldus de tussenrapportage, maar om regels die beter aansloten op de wijze waarop professionals zorg leveren. Ook de wens van sommige zorgaanbieders om tot een andere manier van kwaliteitsmeting en verantwoording te komen, vormde een belangrijke aanleiding.

10% meer levenskwaliteit
Het experimenteren heeft bij diverse aanbieders geleid tot aansprekende resultaten zowel op het gebied van kwaliteit als doelmatigheid, aldus Van Rijn in zijn brief. Enkele voorbeelden:

• Bij Prisma (gehandicaptenzorgorganisatie in Brabant) is de kwaliteit van leven van de cliënten met 10% gestegen;
• Meerdere zorgaanbieders zeggen dat ze met minder geld meer bereiken.

Het wegnemen van administratieve belemmeringen ging maar voor een deel om overheidsregels. Deelnemende zorgaanbieders gebruikten het experiment om de interne regels ter discussie te stellen en te verminderen.

Je vak terug krijgen
Eén van de redenen voor het ministerie van Volksgezondheid om het experiment regelarme instellingen te starten was dat professionals hun vak terug moeten krijgen. Externe en interne regels zouden daarvoor een belemmering vormen. Het meest ingrijpend was de noodzakelijke cultuurverandering. Het experiment heeft duidelijk gemaakt dat het mogelijk is om oude patronen te doorbreken.

Open gesprek
"Door andere werkwijzen heeft de professional meer ruimte om zich daadwerkelijk te verdiepen in wat de cliënt nodig heeft. De manier van handelen en de communicatie met de cliënt is in veel gevallen ook veranderd. Als er niet op voorhand bij de medewerker een patroon bekend is waarin de zorgvraag beantwoord moet worden, levert dat ruimte op voor een open gesprek over de wensen van de cliënt en de mogelijkheden hierin tegemoet te komen. Belangrijk bleek steeds weer de vraag te stellen of een bepaalde afspraak of regel het geluk of welbevinden van de cliënt ten goede komt.

De experimenten hebben zichtbaar gemaakt dat er vaak meer ruimte is binnen de wettelijke kaders dan gedacht ."

Lees de tussenevaluatie en de brief van Martin van Rijn over de experimenten regelarme instellingen op de site van de overheid.

In Klik van oktober 2014 staat een uitgebreide reportage over de regelarme zorg bij Prisma: Meer levensgeluk en werkplezier dankzij minder regels.