Projecten voor persoonsgerichte zorg: een fijner leven voor cliënten, naasten en begeleiders

We zeggen het vaak: we willen persoonsgerichte zorg bieden. Maar hoe doe je dat precies? Wat kan daarbij helpen? Daarover gingen Begeleiding à la carte en Innovatie-impuls, twee projecten in de gehandicaptenzorg die het afgelopen jaar zijn afgerond. De projecten waren een succes. Petra van Alphen (op de foto) en Rian van de Schoot van Vilans vertellen waarom.

Begeleiding à la carte draaide om vernieuwing van de persoonsgerichte zorg. Twee jaar lang werkten 40 zorgorganisaties daaraan.

Petra van Alphen was projectleider. “Vilans heeft zorgorganisaties geholpen bij de uitvoering van de vernieuwingen, van begeleid wonen in tiny houses tot en met werken in talentenclubs. Verder hebben we organisaties aangemoedigd om hun ervaringen en kennis te delen. Dat deden we via het Kennisplein Gehandicaptensector en het Twinkelmagazine. Daar staan verhalen, filmpjes en kennisproducten. Zo kan iedereen in de sector aan de slag met vernieuwende ideeën voor persoonsgerichte zorg.” 

Lessen van Begeleiding à la carte
Door Begeleiding à la carte hebben zorgorganisaties veel geleerd. “De belangrijkste les is wel: vernieuwing vraagt veel afstemming, allereerst met cliënten en naasten. Samen onderweg zijn is belangrijker dan meteen een oplossing vinden. Het gaat over het goede gesprek, waarin je kijkt naar wat de ander nodig heeft. Je kunt pas persoonsgerichte zorg geven, als je weet wat de persoon wil.”

Cliënten en naasten reageerden positief op de vernieuwingen. “Cliënten vonden dat ze beter gehoord werden. Dat heeft de eigen regie en het zelfvertrouwen versterkt. Ook naasten vonden dat begeleiders nog beter waren gaan kijken naar wat de cliënt wil en nodig heeft. En daardoor kregen begeleiders zelf ook meer plezier in het werk. Te zien hoe enthousiast cliënten en naasten zijn, geeft heel veel voldoening.”

Dankzij de verhalen en kennisproducten konden ook andere organisaties leren van de vernieuwingen in de persoonsgerichte zorg. “Begeleiding à la carte heeft heel veel inspiratie en inzichten gebracht. En trots. Dat mag ook wel eens. De sector is heel bescheiden. Terwijl er zoveel mensen werken met creativiteit, lef en hart voor mensen met een beperking. Dat mogen ze best eens laten zien.”

Inzichten van Innovatie-impuls
Ook het project Innovatie-impuls leverde veel inzichten op. “Met technologie kunnen we persoonsgerichter werken,” vertelt Rian van de Schoot, directeur cluster Leren, innoveren en onderzoeken van Vilans.

“Maar het invoeren van technologie is nog niet zo makkelijk. Vilans en Academy het Dorp hielpen organisaties daarbij. We keken met de organisaties: welke vraag van welke cliëntgroep wil je beantwoorden? Wat is daarvoor nodig? Verder onderzochten we of de technologie ook echt helpt. En via leernetwerken deelden we kennis met andere organisaties.”

Met Innovatie-impuls werkten 26 organisaties aan de invoering van technologie, van mobiele apps tot robots. Daarbij zijn veel lessen geleerd. “De belangrijkste les is wel: geen succes zonder de cliënt. Ga altijd uit van de vraag van de cliënt en kijk wat technologie daarbij kan doen. Dat betekent op een andere manier in gesprek gaan met cliënten en naasten. Met de Innovatie-impuls hebben we een nieuwe dialoog op gang gebracht.”

Vanzelfsprekend
Technologie moet vanzelfsprekend worden, vindt Rian. “En dat geldt niet alleen voor mensen op woonlocaties, maar ook voor mensen thuis. Hoe gaan mensen in het gewone leven zo vroeg mogelijk technologie gebruiken? Daar gaat het om. Neem de Ikkook-app. Daarmee kunnen mensen zelf iets lekkers koken. Het geeft veel voldoening als iemand tegen je zegt: Wat heb je lekker gekookt. Het gaat om eigenwaarde en zelfredzaamheid.”

Belangrijk daarbij is dat begeleiders met de technologie leren omgaan, op de opleidingen en in het werk. “We zien dat technologie kan helpen in het leven van de cliënt. Dat geeft je als begeleider ook werkplezier. Technologie neemt niet het werk over, maar voegt iets toe. Het is geen doel, maar een middel om persoonsgerichte zorg waar te maken.”

Al met al hebben Begeleiding à la carte en Innovatie-impuls de persoonsgerichte zorg door sociale en technologische innovatie verder gebracht. Met daarbij veel geleerde lessen om het in de toekomst nog beter te doen.  |

Volwaardig leven
Begeleiding à la carte en Innovatie-impuls waren onderdeel van het programma Volwaardig Leven van het ministerie van VWS. Wil je meer weten? Van Begeleiding à la carte is er een eindrapport, van Innovatie-impuls een voortgangsrapport, omdat dat project nog een half jaar verlengd is. Nieuwsgierig naar de verhalen over de vernieuwingen? Lees dan het Twinkelmagazine.