Ouders: gemeente heeft mensen met verstandelijke beperking niet in beeld

Ouders van verstandelijk gehandicapten hebben niet veel vertrouwen in hun gemeente, zo bleek tijdens de algemene ledenvergadering van oudervereniging KansPlus. En uit een enquête van KansPlus onder gemeentes blijkt dat de meeste nog geen idee hebben hoe ze de zorg voor verstandelijk gehandicapten vanaf 1 januari 2015 gaan aanpakken. De bijeenkomst werd ingeleid door Femmianne Bredewold, die in haar proefschrift 'Lof der Oppervlakkigheid' schreef over de beperkte mogelijkheid om als verstandelijk gehandicapte te integreren in de samenleving. Ouders herkenden veel in haar verhaal.

De overheid rekent erop dat de buurt mensen met een verstandelijke beperking zullen helpen integreren in de maatschappij. Maar in de praktijk komen contacten tussen mensen zonder en met verstandelijke of psychische beperkingen om allerlei redenen niet tot stand, constateert Femmianne Bredewold

Het verwatert weer
In die gevallen dat er wél contact is tussen mensen met en zonder een verstandelijke beperking gaat het vaak om oppervlakkig contact, zegt Bredewold. Mensen komen niet bij elkaar over de vloer. Ze groeten elkaar op straat of maken daar vrijblijvend een praatje. Groeit dit contact uit tot meer betrokkenheid, dan verdwijnt de wederkerigheid die het contact zo prettig maakt. Het contact verandert in liefdadigheid en wordt vervolgens door beide partijen niet meer als 'normaal' ervaren. Vaak verwatert het dan weer.

Vreemd
De reacties van ouders onderstrepen de bevindingen van Femmianne Bredewold. Ze hopen dat het gemeentelijke beleid voor verbetering zal zorgen, maar houden hun hart vast. Een paar opmerkingen uit de zaal:

• 'De buurt kent mijn zoon. Maar als er nieuwe mensen komen wonen, dan wordt er toch heel vreemd tegen hem aangekeken.'
• 'Onze dochter heeft bij een zorginstelling gewoond, maar daar kwam het contact met de buurt niet tot stand. Nu woont ze weer thuis en onze buren hebben haar gelukkig helemaal geaccepteerd. Maar als ze straks toch weer uit huis gaat, zal de gemeente het contact met de buurt dan organiseren? Het gaat niet vanzelf.'
• 'Hoewel de zorgorganisatie sterk gericht was op de integratie van mensen met een beperking in de wijk, zijn er niet veel contacten ontstaan in de buurt.'

Deskundigheid verdwijnt
De leden van KansPlus hopen dat de gemeente de ervaringskennis van ouders zullen gebruiken:

• 'Gemeenten willen best naar ons luisteren. Maar ze hebben er weinig verstand van. Des te belangrijker dat er in de sociale wijkteams professionals komen die verstand hebben van de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Helaas komen door de bezuinigingen steeds meer van deze deskundigen op straat te staan.'
• 'Ambtenaren moeten inzien welke resultaten preventie kan opleveren. Mensen met een licht verstandelijke beperking vormen een kwetsbare doelgroep voor misbruik, drugshandel en criminaliteit. Investeren in preventie is veel effectiever dan te wachten tot de maatschappelijke consequenties zichtbaar worden.'

Geen sjoege
Wat gemeenten volgens de aanwezige ouders in ieder geval niet moeten doen, is onderschatten hoeveel er komt kijken bij een goede ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking.

• 'Ik ben behalve ouder ook gemeenteraadslid. Wat mij opvalt is dat de besluitvorming heel snel gaat. Dat leidt ertoe dat de gemeenteraad onder enorme tijdsdruk haar fiat moeten geven, terwijl de meeste gemeenteraadsleden geen sjoege hebben van deze doelgroep.'
• 'De participatiewet baart me grote zorgen. Want die kan ertoe leiden dat alle groepen arbeidsongeschikten op één hoop gegooid worden. Als dat gebeurt, dan komen onze mensen in de sociale werkvoorziening met de verkeerde personen in aanraking en lopen ze het reële risico uitgebuit of misbruikt te worden.'

Gemeenten zijn niet klaar
KansPlus heeft afgelopen maand een enquête gehouden onder alle gemeenten en Wmo-adviesraden naar de mate waarin gemeenten klaar zijn voor de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning. In totaal is vanuit 73 verschillende gemeenten een reactie gekomen. De resultaten zijn niet bemoedigend. Veel belangrijke besluiten zijn nog niet genomen, terwijl de wet al op 1 januari 2015 ingaat. En waar dat wel het geval is, blijkt een gemeente vaak onvoldoende rekening te houden met de specifieke behoeften van mensen met een verstandelijke beperking.

Uitkomsten enquête
Een paar uitkomsten van de enquête: Een formeel vastgestelde beleidsnota is in 41% van de gemeenten nog niet voorhanden. 24% van de gemeenten weet nog niet hoe de zogeheten keukentafelgesprekken georganiseerd gaan worden. Bij 57% van de ondervraagde gemeenten is nog geen inkoopbeleid vastgesteld. 66% geeft aan geen specifiek beleid voor mensen met een verstandelijke beperking te ontwikkelen. Hoe de dagbesteding geregeld wordt is in 64% van de gemeenten nog niet bekend. 32% van de gemeenten wil extra druk leggen op de familie om mantelzorg te verlenen, terwijl familie van mensen met een verstandelijke beperking doorgaans al jarenlang doet wat ze kan. 45% van de gemeenten heeft in de voorbereiding van het beleid geen contact gelegd met de doelgroep zelf.

Lees op www.kansindewmo.nl de resultaten van de enquête.