Onderzoek naar motiverende gespreksvoering bij middelenmisbruik wint Došen Scriptieprijs

Hoe motiveer je geïnterneerden met een verstandelijke beperking die verslavende middelen misbruiken hun gedrag te veranderen? Onderzoek hiernaar van Anneke Paelinck, onder begeleiding van prof. dr. Stijn Vandevelde aan de Universiteit Gent, heeft de Anton Došen Scriptieprijs gewonnen. De prijs werd 12 april voor de eerste keer uitgereikt op een symposium bij Tranzo (Tilburg University), waar de nieuwe academische werkplaats Leven met een verstandelijke beperking formeel werd geopend.

Aan de academische werkplaats is de leerstoel van prof. dr. Petri Embregts verbonden, die de uitreiking van de Scriptieprijs inleidde. "Met deze prijs willen we jonge mensen stimuleren om juist bij deze doelgroep onderzoek te doen", aldus Embregts. De Anton Došen Scriptieprijs is ingesteld door de Stichting Vrienden van Nieuw Spraeland, in samenwerking met de School of Social and Behavioral Sciences van Tilburg University en Stevig, onderdeel van Dichterbij, en is verbonden aan mijn leerstoel 'Mensen met een verstandelijke beperking: Psychopathologie en behandeling'.

De prijs is vernoemd naar de voormalig directeur behandeling van dit Centrum voor behandeling van psychische en gedragsstoornissen bij mensen met een verstandelijke handicap (nu Stevig) te Oostrum. Embregts: "Došen was een van de eersten in Nederland die vasthoudend en met oog op gezonde ontwikkeling van mensen, de zo noodzakelijke zorg voor de geestelijke gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking voor het voetlicht bracht."

Voor de scriptieprijs hebben 15 studenten hun masterscriptie ingediend, waar de beoordelingscommissie 3 scripties uit geselecteerd heeft:
1. Motiveren van geïnterneerden met een verstandelijke beperking die middelen misbruiken, door Anneke Paelinck, onder begeleiding van prof. dr. Stijn Vandevelde
2. Pleger typologieën bij jeugdige zedendelinquenten met een licht verstandelijke beperking, door Marjolein Hof onder begeleiding van dr. Annematt Collot-D'Escury
3. De zelfinvullijst depressieve symptomen: psychometrische eigenschappen bij gebruik bij mensen met een licht verstandelijke beperking, door Hanneke Bassa onder begeleiding van dr. Jolanda Douma
"Drie scripties van onderscheidende en goede kwaliteit, waarvan er uiteindelijk slechts een bekroond kan worden", aldus Došen bij de uitreiking.

Relevant voor begeleiding
Het winnende onderzoek van Anneke Paelinck naar "het motiveren van geïnterneerden met een verstandelijke beperking die middelen misbruiken" is een replicatie-onderzoek van de pilot-studie van Mendel en Hipkins. In het onderzoek wordt een bestaande methodiek, motiverende gespreksvoering, volgens de jury "op een gedegen wijze toegepast en geëvalueerd bij een nieuwe doelgroep, mensen met een verstandelijke beperking. De studie is goed opgezet en wordt helder gerapporteerd. Paelinck geeft aanbevelingen en aandachtspunten die uiterst relevant zijn voor mensen die in begeleiding of therapie werken met mensen met een verstandelijke beperking met gedragsproblemen en/of psychopathologie, en haar scriptie kan als prachtige basis dienen voor vervolgonderzoek."

Professor Došen: "Middelengebruik bij mensen met een verstandelijke beperking is een bijzonder actueel onderwerp. Steeds meer mensen met een (licht) verstandelijke beperking gebruiken middelen (drugs, alcohol). De problemen die hierdoor veroorzaakt worden, zijn aanzienlijk. Effectieve behandelingsvormen zijn noodzakelijk. Er is echter nog weinig bekend met betrekking tot dit probleem voor deze doelgroep. In den lande wordt hier de laatste tijd meer en meer aandacht aan besteedt, waarbij de nadruk ook steeds meer op motivatie en motiverende gespreksvoering komt te liggen. De scriptie van Paelinck speelt hier adequaat op in."

Taboe
De scriptie levert volgens hem informatie op die relevant is voor de verdere uitbouw van behandelingsinterventies voor mensen met een verstandelijke beperking met gedragsproblemen en/of psychopathologie. "De thematiek situeert zich op een grensvlak tussen de verslavingszorg en de gehandicaptenzorg, en is dus een 'grensoverschrijdende' aangelegenheid. De forensische zorg voor deze doelgroep is van maatschappelijk groot belang. Het onderzoek werd ook in moeilijke omstandigheden uitgevoerd: denkt u aan de taboesfeer die in de gevangenis berust op dit thema en het moeilijk bereiken van de doelgroep."

De prijs bestaat uit een bedrag van 5000 euro en een publicatie over het scriptieonderzoek in het tijdschrift Orthopedagogiek: Onderzoek en Praktijk. Studenten die geïnteresseerd zijn in onderzoek bij mensen met gedragsproblemen en/of psychopathologie en daarover hun masterthesis hebben geschreven, kunnen nu al inzenden voor de Anton Došen Scriptieprijs in 2013. De deadline daarvoor is 1 september 2012.