Mooie biografie over Wilhelmina Bladergroen

De Groningse hoogleraar orthopedagogiek Wilhelmina Bladergroen heeft veel invloed gehad op hoe in Nederland wordt gedacht over kinderen met leerstoornissen. Het was een bijzondere vrouw, die tegen de klippen op probeerde om haar ideeën geaccepteerd te krijgen en uit te voeren. Mineke van Essen schreef een aanstekelijke biografie over haar.

Onder collega's werd Wilhelmina Bladergroen lang nauwelijks serieus genomen omdat ze nooit is gepromoveerd, omdat ze vrouw was (een vrouwelijke hoogleraar was een zeldzaamheid vlak na de Tweede Wereldoorlog) en omdat ze door roeien en ruiten ging als ze iets voor elkaar wilde krijgen. Maar veel van haar studenten liepen weg met haar. Ze wist veel aankomende wetenschappers door haar enthousiasme voor kinderen met ontwikkelingsstoornissen warm te krijgen voor de orthopedagogiek.

Bekendheid
In de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw was ze op haar vakgebied een landelijke en internationale bekendheid, die vaak (bijvoorbeeld in televisieprogramma's) mocht komen optreden als deskundige op het gebied van de ontwikkelingspsychologie en orthopedagogiek.

Gymjuf
Bladergroen begon haar carrière als gymnastiek docente, ging psychologie studeren in Amsterdam, begon een instituut voor kinderen met leerstoornissen. Door haar start als gymjuf kwam ze op het idee dat bewegen van groot belang is voor de verstandelijke ontwikkeling van kinderen. Een heel jong kind dat dat niet kan bewegen, kan de ruimte om zich heen niet verkennen en blijft daardoor verstandelijk achter. Die achterstand is op latere leeftijd te herstellen door het kind alsnog de noodzakelijke ruimtelijke verkenningen te laten maken. De casus waarop ze haar theorie baseerde (de 27-jarige vrouw met de bamboe armkokers) blijkt, volgens de biografe die op zoek ging naar de oorsprong van het steeds fantastischer wordende verhaal, grotendeels verzonnen.

Arrestatie
Desalniettemin is haar levensverhaal fascinerend. De onaantrekkelijke dochter van een kantoorboekhandelhouder weet in een tijd die niet vriendelijk is voor ongetrouwde vrouwen, een leven op te bouwen in de wetenschap. Ze genereert landelijk en ook internationaal aandacht voor kinderen met leerstoornissen. In de oorlog gebruikt ze haar pedologische instituut om joodse kinderen te redden, ze wordt gearresteerd en naar een doorgangskamp gestuurd. Ze laat zich niet bang maken. Andere kant van die medaille is dat ze niet erg diplomatiek opereert, en daardoor ruzie krijgt met het personeel en de bestuurders in haar opvoedkundige particuliere instituten in Amsterdam en later Groningen.

Financiële debacles
Financieel is ze wel handig, maar niet verstandig. Als de overheid haar projecten niet snel genoeg wil financieren, doet ze het gewoon zelf, met diverse financiële debacles als gevolg. Hoewel veel mensen erg op haar waren gesteld, was ze in haar persoonlijke relaties niet gelukkig. Toen ze in 1983 overleed wilden haar erfgenamen (broer en aangenomen zoon) haar erfenis niet accepteren, wegens de gigantische schulden die ze achterliet. Haar wetenschappelijke reputatie was verschrompeld, en er waren maar weinig mensen op haar begrafenis.

Wilhelmina Bladergroen. Vrouw in de eeuw van het kind. Biografie door Mineke van Essen. Uitgeverij Boom, prijs € 19,90.