Loondispensatie helpt mensen aan het werk

Het aantal werknemers met een beperking dat met loondispensatie bij een werkgever aan het werk is gekomen, is flink gestegen. Over proeven met de mogelijkheid om werkgevers tegemoet te komen voor werknemers die niet volledig productief kunnen zijn, heeft de staatssecretaris van Sociale zaken en werkgelegenheid een tussenrapportage aan de Tweede kamer gestuurd.

De proef met loondispensatie loopt vooruit op de invoering van de Wet Werken naar vermogen volgend jaar. Loondispensatie is bedoeld voor mensen met arbeidsvermogen die nu nog onnodig langs de kant staan, omdat zij niet zelfstandig in staat zijn het minimumloon te verdienen. De werkgever wordt vrijgesteld van het betalen van het gangbare loon, hij betaalt alleen voor de arbeidsproductiviteit. Dit neemt een belangrijke drempel bij werkgevers weg om iemand met een arbeidsbeperking in dienst te nemen.

Loondispensatie wordt al toegepast in de Wajongregeling. Een derde van alle Wajongers die bij een reguliere werkgever werken, doen dit met behulp van loondispensatie. Eind 2009 waren dat er 7.500 en inmiddels is dat opgelopen tot 9.000 Met de invoering van de Wet werken naar vermogen per 1 januari 2013 kunnen ook gemeenten loondispensatie inzetten. Voorafgaand wordt een pilot uitgevoerd bij 32 gemeenten.

Belangrijkste bevindingen

• Het aantal mensen dat aan de pilots meedoet, is fors gestegen. Gemeenten hebben veel toegangstoetsen uitgevoerd en de meeste gemeenten hebben proefplaatsingen en dienstverbanden gerealiseerd. Er zijn wel grote onderlinge verschillen tussen gemeenten in gerealiseerde aantallen.
• Het succes hangt vooral af van de gemeenten: willen de bestuurders en ambtenaren, vinden ze het nodig? En hebben ze het contact met werkgevers goed georganiseerd. Werkgevers zijn vóór loondispensatie.
• Mensen die gaan werken met loondispensatie gaan er gemiddeld € 106 per maand op vooruit. Sommige werknemers gaan erop achteruit. Wat de oorzaak daarvan is wordt nog bekeken.
• • De uitkomsten van de verschillende methodieken om te bepalen welk loon iemand waard is, wat nodig is om vast te stellen hoe hoog de loondispensatie moet zijn, lopen uiteen. De staatssecretaris van van sociale zaken en werkgelegenheid De Krom neemt maatregelen genomen om de verschillen te verkleinen.

Toegangstoets
Vrijwel alle gemeenten hebben ervaring opgedaan met de toegangstoets. Voor 1.057 mensen is beoordeeld of ze in aanmerking konden komen voor loondispensatie. Bij ruim 4 op de 5 mensen (83 procent) was dat het geval. Daarnaast zijn er 293 mensen met een Wsw-indicatie geselecteerd.

28 van de 32 gemeenten waren er in geslaagd één of meerdere proefplaatsingen te realiseren. In totaal zijn er tot eind november 265 proefplaatsingen gerealiseerd.

18 gemeenten hebben cliënten geplaatst in een dienstverband met loondispensatie. Het gaat om 123 werknemers, van wie de proefplaatsing is omgezet in een dienstverband.

Moeite
Gemeenten verschillen sterk in hun succes bij het werven van arbeidsplaatsen. Veel gemeenten zeggen moeite te hebben met het benaderen van de werkgevers. Andere gemeenten daarentegen slagen er goed in om met behulp van loondispensatie cliënten bij werkgevers te plaatsen. Veel werkgevers vinden loondispensatie eerlijker en duurzamer dan andere instrumenten. Zij betalen als werkgever uitsluitend voor de geleverde productiviteit. Loondispensatie kan ook structureel worden ingezet en vergroot zo de kans dat werkgevers deze mensen ook in dienst houden.

Lastig uit te leggen
Uit de pilot blijkt dat het instrument van loondispensaties soms lastig is uit te leggen aan cliënten en daardoor kan leiden tot teleurstelling achteraf. Daarnaast vinden sommige mensen het vervelend dat zij gaan werken onder het wettelijk minimumloon en afhankelijk blijven van de gemeente. Het is belangrijk dat gemeenten van meet af aan duidelijk maken wat het instrument inhoudt en welke gevolgen dit heeft voor de persoonlijke situatie van de cliënt.

Lees de hele brief van de staatssecretaris De Krom

Lees over de ontwikkelingen meer op www.loondispensatie.nl