Kwakkelende inclusie

Nederland loopt internationaal behoorlijk in de achterste linies als het erom gaat mensen met een beperking aan een volwaardige plaats in de samenleving te helpen. Hans Kröber, bestuurder van de Pameijer zorgorganisatie in Rotterdam en omstreken, studeerde af op het onderwerp Inclusie, en heeft van zijn proefschrift nu in een wat meer praktische uitvoering vertaald.

In Sociale inclusie Succes- en faalfactoren, beschrijft hij de internationale en Nederlandse ontwikkelingen op het gebied van vermaatschappelijking van de zorg. Kröber wijt de achterstand in vermaatschappelijking aan het feit dat de zorg in Nederland lange tijd particulier is geweest, met weinig overheidsbemoeienis. De instituutszorg en de professionaliteit van begeleiders was in Nederland beter dan in veel andere landen, waardoor de noodzaak om ingrijpende veranderingen aan te brengen, minder dringend was.

Slecht toegankelijk
De samenleving in Nederland en andere landen is nog steeds slecht toegankelijk voor mensen met een beperking. Daardoor is de kwaliteit van hun leven niet wat die zou kunnen zijn. Kröber ontwikkelde strategieën voor overheid, samenleving en zorgorganisaties om inclusie een zet voorwaarts te geven. Zorgorganisaties zouden hun uitgangspunt moeten veranderen van instituutsgericht naar ondersteuningsgericht.

De omgeving werkt ook niet bepaald mee, daar valt nog flink wat te verbeteren. De overheid heeft geen visie over inclusie, en ontwikkelt dus geen samenhangende wet- en regelgeving. Gehandicaptenorganisaties moeten een totaal andere koers gaan varen om inclusie waar te maken, en ook de begeleiders moeten hun beroepshouding, kennis en vaardigheden veranderen. Een lastige opgave, omdat te veel zorgverleners en cliëntenorganisaties er de noodzaak niet van inzien.

Afbreken
Formeel, zegt Kröber, zetten veel Nederlandse zorgorganisaties wel in hun beleidsvisie dat hun zorg gericht is op inclusie, maar in de praktijk pakt het vaak anders uit. Als je de instituten laat staan, verandert er niks. Die moeten eerst worden afgebroken voor het nieuwe kan worden opgebouwd. In het boek staan enkele portretten van mensen met een verstandelijke beperking die in de maatschappij wonen. Op basis van internationaal onderzoek geeft hij aan welke factoren bij overheid, zorgorganisaties en clienten in het voor- of in het nadeel van inclusie werken.

Sociale inclusie Succes- en faalfactoren. Door Hans Kröber en Hans van Dongen. Uitgeverij Nelissen, prijs 24,50 euro.