Kind met beperking krijgt extra etiket door klas-assistent

Een klas-assistent brengt vaak veel tijd door met de leerling met een beperking in een reguliere klas, en vestigt daardoor extra de aandacht op de beperking van het kind. Hierdoor krijgt de leerling een negatief stempel, en valt het eerder buiten de groep.

Dit is een van de conclusies uit het onderzoek van Anke de Boer, die promoveert aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Zij vindt dat er moet worden nagedacht over andere vormen van ondersteuning in de klas.

Inclusief onderwijs
Steeds meer kinderen met beperkingen gaan naar de reguliere school in plaats van naar het speciaal onderwijs. Een belangrijke gedachte achter inclusief onderwijs is dat kinderen met beperkingen in het reguliere onderwijs meer mogelijkheden hebben om contact te krijgen met kinderen uit de eigen buurt. Dat gaat voor veel kinderen met beperkingen inderdaad op, maar niet voor allemaal. Zij worden niet geaccepteerd door leeftijdgenoten en hebben geen vriendjes in de klas.

Acceptatie verbeteren
Om te achterhalen waarom kinderen deze moeilijkheden ondervinden is bij de afdeling orthopedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen een onderzoeksproject opgezet. Met de uitkomsten kunnen manieren worden ontwikkeld om de acceptatie van kinderen met beperkingen in het reguliere basisonderwijs te verbeteren.

Minder assertief
Anke de Boer richtte haar promotieonderzoek op de rol van de leerkracht, de klasgenoten en de ouders van het kind met een beperking. Zij concludeert onder meer dat de volgende factoren van invloed zijn op de acceptatie van leerlingen met een beperking:

1. Sociale problemen in de klas van meisjes met beperkingen. Meisjes met een beperking die bijvoorbeeld gepest worden of die weinig assertief zijn hebben minder kans om geaccepteerd te worden door de andere meisjes in de klas.

Attittude
2. Attitude van kinderen in de klas. Hoe positiever de attitudes van klasgenoten, hoe meer kans leerlingen met een beperking hebben om geaccepteerd te worden. Vooral jongens worden beïnvloed door de attitude in de groep waartoe zij behoren. Meisjes worden niet beïnvloed door andere meisjes in de klas, maar kijken vanuit hun eigen referentiekader.

3. De aanwezigheid van een klas-assistent heeft een negatieve invloed op de acceptatie van leerlingen met beperkingen. Die brengt vaak veel tijd door met de leerling met een beperking en legt daardoor extra aandacht op de beperking van het kind. Hierdoor krijgt de leerling een negatief stempel en valt eerder buiten de groep. De Boer vindt dat moet worden nagedacht over andere vormen van ondersteuning in de klas.

In juni verschijnt over het onderzoek van Anke de Boer een artikel in het onderwijstijdschrift Didactief.

Inclusion: a question of attitudes? A study on those directly involved in the primary education of students with special educational needs and their social participation. Proefschrift van Anke de Boer, Rijksuniversiteit Groningen.