Kennis en ideeën uitwisselen zou veel vaker moeten

Je werkt bij een grote zorgorganisatie, je ontwikkelt hartstikke mooie dingen in je werk, en je collega's net zo goed. Maar horen jullie wel eens van elkaar wat je aan het doen bent? Brengen jullie elkaar op ideeën, is daar gelegenheid voor? Zorgorganisatie Siza in Arnhem, en vooral de begeleiders die daar werken, vinden dat het onvoldoende gebeurt. Tijdens een grote uitwisselingsdag lieten ze elkaar zien welke mooie dingen ze bereiken voor cliënten.

Twijfelen en twinkelen, zo was de studiedag genoemd. Twijfelen, want doe je het wel goed, en kan het beter? En hoe dan? Twinkelen: wat wij ons team doet is bijzonder, en we willen het graag laten zien. Misschien geeft het antwoord op de twijfels van collega's op andere afdelingen.

Onbeperkt dromen
In negen workshops vertelden begeleiders over bijzondere projecten. Een verhaal over drie bewoners uit verschillende (intensieve begeleidings) woningen waar geen van de drie zich thuis voelde. Ze mochten onbeperkt dromen over hoe ze liever wilden wonen, en met wie. Ze zijn vrienden, en droomden ervan samen te wonen, in een huis waar niet van die strenge regels zijn, waar ze meer zelf kunnen beslissen, waar ze invloed hebben op wie hen begeleidt. En die droom is gerealiseerd. In de workshop kwamen van meer deelnemers voorbeelden: dromen van cliënten die werkelijkheid zijn geworden.

Loslaten is moeilijk
Een andere workshop ging in op hoe je als team van een probleem een kans kan maken, samen met cliënten. Een derde over hoe moeilijk het is voor begeleiders om bewoners los te laten als ze de wereld ingaan. In een indrukwekkende sessie vertelde de zus van Jaap over de vrijheidsbeperking van haar broer Jaap, die dertig jaar vastgebonden op bed lag. De deelnemers konden zelf ervaren hoe het voelt als je vrijheid wordt ingeperkt. Het team is er in geslaagd de eigen angst, onzekerheid, boosheid en frustratie te erkennen en los te laten, waardoor Jaap nu weer een leefbaar leven kan leiden. Jaap ligt niet meer gefixeerd, en hij krijgt drie kwart minder medicatie. Zijn agressie is minimaal, hij is veel opener en alerter. Jaap maakt wandelingen met een begeleider, gaat naar de kinderboerderij, en rijdt met zijn driewieler rond om oud papier op te halen. Zijn begeleider: "Hij sprankelt, hij lacht, zijn ogen stralen. Bovendien is er geen angst meer voor Jaap."

Huiskameroverlg
Er waren meer voorbeelden van teams die erin waren geslaagd om de communicatie met mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag weer op gang te krijgen. Hun verhalen leverden weer herkenbare ervaringen van andere deelnemers op.

Ook actueel: zeggenschap van cliënten. In die workshop werd een prachtige film vertoond van een huiskameroverleg waar voldoende ruimte werd gemaakt voor iedere bewoner, ook de mensen die niet of niet gemakkelijk kunnen vertellen wat ze denken, voelen en willen.

Durven vragen
Durven begeleiders elkaar eigenlijk wel vragen te stellen als ze het zelf niet weten? Ja, binnen hun team, maar daarbuiten? Dat durven ze misschien wel, maar het komt er vaak niet van. Ze weten zelfs van hun buurgroep vaak niet wat voor mooie dingen daar gebeuren, terwijl ze met de zelfde problemen worstelen.

Kennis delen
De studiedag zette de begeleiders van Siza hard aan het denken over hoe je al die kennis beter kan verspreiden. Het begin is een tijdschrift met de verhalen die in de workshops werden verteld, het Intranet zou een medium kunnen zijn, een website waar je vragen kunt stellen en antwoorden kunt vinden. Daar moet dan verder over worden nagedacht, en actie worden ondernomen. De studiedag op zich ervoeren de meeste deelnemers in elk geval al als erg inspirerend.