Handicap in wet opgenomen als discriminatiegrond

Een verbod op discriminatie op grond van handicap is dinsdag 17 januari met instemming van de Eerste Kamer in de Grondwet vastgelegd. Dit betekent dat in artikel 1 ‘handicap’ specifiek als discriminatiegrond is toegevoegd, en de overheid voortaan handicap als toets moet meenemen in wet- en regelgeving. De rechter moet handicap ook mee laten wegen in discriminatiezaken.

“Het toevoegen van de grondslag handicap aan artikel 1 is historisch nieuws”, zegt Illya Soffer, directeur van belangenorganisatie Ieder(in) die hier samen met onder meer de Vereniging Gehandicaptenzorg jarenlang voor streed.

“De overheid krijgt een extra opdracht om de positie van mensen met een beperking blijvend te verbeteren en te versterken. Niet alleen in wetgeving, maar ook in de praktijk. Dit is hard nodig, want op dit moment ervaren zij in hun leven dagelijks discriminatie en uitsluiting. De uitbreiding van artikel 1 zorgt ook voor meer bewustwording die nodig is om de samenleving toegankelijk te maken voor iedereen.”

Lange lobby
Voor de grondwetswijziging was een lobby met een lange adem nodig. Een grondwetswijziging moet namelijk twee keer door Kamer en Senaat worden aangenomen, de tweede keer met een twee derde meerderheid. Boris van der Ham, voormalig Tweede Kamerlid (D66) en huidig voorzitter van de VGN, schreef in 2010 het initiatiefwetsvoorstel om artikel 1 van de Grondwet te wijzigen. Zijn voorstel was om handicap en seksuele gerichtheid toe te voegen aan dit artikel als verboden grond om te discrimineren.

De behandeling en instemming in de Senaat van vandaag was de laatste stap in dit lange proces. De laatste keer dat de Grondwet is aangepast was veertig jaar geleden in 1983.

Positie verslechterd
Uit onderzoek blijkt keer op keer dat mensen met een beperking of chronische aandoening forse achterstanden hebben in de volle breedte van hun dagelijks leven. Zo valt in de schaduwrapportage VN-verdrag te lezen dat de positie van mensen met een beperking is verslechterd sinds de invoering in 2016. Ook de jaarrapportages van het College van de Rechten van de Mens laten zien dat er nog veel moet gebeuren om meedoen op voet van gelijkheid ook echt te realiseren.

Verbetering
Door handicap aan Artikel 1 van de Grondwet toe te voegen krijgt de wetgever, de overheid dus, de opdracht dit als toets mee te nemen in wet- en regelgeving. En de rechter moet handicap ook mee laten wegen in discriminatiezaken. Deze aanpassing van de Grondwet weerspiegelt de ontwikkelingen in de samenleving.

Een verankering in de Grondwet betekent ook een garantie dat over vijftig of honderd jaar mensen met een handicap van hun rechten kunnen genieten. Ook als de politieke of maatschappelijke wind onverhoopt draait.

Seksuele gerichtheid
Bij de bespreking in de Eerste Kamer werd gesteld dat met uitbreiden van artikel 1 met handicap en seksuele gerichtheid de wettelijke norm wordt gesteld, als baken voor iedereen die recht zoekt.

Naast handicap is ook de grondslag seksuele gerichtheid aan artikel 1 toegevoegd. COC Nederland heeft bijna twintig jaar voor verankering van LHBTI+ rechten in de Grondwet gepleit. COC-voorzitter Astrid Oosenbrug noemt de Grondwetswijziging een opdracht voor de politiek van vandaag, om discriminerend geweld, pesten op school en andere vormen van discriminatie aan te pakken.  |

Lees meer op de website van de Rijksoverheid, het blog van Boris van der Ham over de wetswijziging en op Iederin.nl.