Elektronische hulp biedt schijnveiligheid

Aan elektronische hulpmiddelen zitten risico’s vast, zegt de Inspectie voor de gezondheidszorg (Igz). Gebruik de hulpmiddelen vooral wel, maar doe het zorgvuldiger dan nu gebeurt. Elektronische hulpmiddelen in de woonzorg (domotica) als sensoren, uitluistersystemen, deurvergrendelingen, toezichtcamera's en belmatten kunnen leiden tot schijnveiligheid. De Inspectie kreeg enkele ernstige fobo(fouten, ongelukken, en bijna-ongelukken)-meldingen waarbij domotica een rol speelden.

Niet vanzelfsprekend
De bedoeling van de hulpmiddelen is, dat cliënten meer vrijheid en privacy krijgen, en ook om personeelstekorten op te vangen. De inspectie zegt dat domotica cliënten en zorgverleners een veiliger gevoel geven, maar apparaten mogen geen vanzelfsprekende vervanger van zorgverleners worden. Zolang ze zorgvuldig worden gebruikt, verhogen ze de veiligheid, de zelfredzaamheid en daarmee de kwaliteit van leven. Bij onzorgvuldige toepassing verlagen ze die juist.

Veel instellingen bedenken van te voren niet welke risico’s en problemen er kunnen ontstaan door domotica. De betrouwbaarheid wordt niet getest, en zorgverleners worden er onvoldoende voor opgeleid. De inspectie vindt dat de overheid moet doorgaan met het stimuleren van technologische oplossingen. Daarnaast moeten opleidingen er meer aandacht aan besteden, en moet er onderzoek komen naar de emotionele en lichamelijke veiligheid van de cliënt, en naar de voorwaarden waaronder domotica veilig kunnen worden toegepast.

Elektronische hulpmiddelen worden veel gebruikt, zo werd duidelijk tijdens een onderzoek onder zorginstellingen:
In de gehandicaptenzorg (186 locaties werden ondervraagd) gebruikte 64% van de benaderde woningen domotica.

• Verpleeghuiszorg: 91%
• Verzorgingshuizen: 85%
• Geestelijke gezondheidszorg 83%.

De meest gebruikte middelen in instellingen voor gehandicapten waren uitluistersystemen (87), deurvergrendelingen (59), camera’s (22) en bewegingsmelders en oproepsystemen (48). Er werd weinig gebruik gemaakt belmatten, en van elektronische systemen waarmee dwalende mensen kunnen worden opgespoord. Op instellingsterreinen maakte 84 % van de woonlocaties gebruik van domotica, in woningen in de wijk 60%. Van de 119 voorzieningen in de gehandicaptenzorg die domotica toepasten, hadden er 77 het gebruik ervan opgenomen in het zorgplan; 75 locaties evalueerden het systeem. Lang niet overal werd cliënten of vertegenwoordigers betrokken bij de beslissing om ze te gebruiken.

Het Igz-rapport Toepassing van domotica in de zorg moet zorgvuldiger is te downloaden op www.igz.nl. Markeer als favoriet