Eerste Kamer neemt Wmo 2015 aan

De Eerste Kamer heeft met een zeer krappe meerderheid de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 aangenomen. 37 senatoren stemden voor, 36 senatoren stemden tegen. Het wetsvoorstel vervangt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en maakt gemeenten verantwoordelijk voor het ondersteunen van de zelfredzaamheid en participatie van mensen met een beperking, chronische psychische of psychosociale problemen.

De ondersteuning moet erop gericht zijn dat mensen zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving kunnen blijven. Voor mensen met psychische of psychosociale problemen of voor mensen die, al dan niet in verband met risico's voor hun veiligheid als gevolg van huiselijk geweld, hun woning hebben verlaten, voorzien gemeenten in de behoefte aan beschermd wonen en opvang.

Waarborgen
Tijdens het plenaire debat uitten verschillende Eerste kamerleden hun zorgen over de snelheid en de omvang van de veranderingen, en de (beperkte) financiële middelen voor gemeenten.

Een motie waarin senator Flierman (Cda) de regering verzoekt voor 1 oktober 2014 genoeg waarborgen te creëren voor de onafhankelijke cliëntondersteuning in alle gemeenten werd bijna door iedereen aanvaard, evenals een motie waarin de regering wordt gevraagd om bij het verdelen van het Wmo-budget rekening te houden met sociaaleconomische, demografische en gezondheidsverschillen tussen de gemeenten.

Onvermijdelijk
Staatssecretaris Van Rijn (Vws) zei in zijn antwoord op de vele opmerkingen in het debat, dat de nieuwe vormgeving van wonen, welzijn en ondersteuning onvermijdelijk is. Verpleging en verzorging blijven uit één hand komen. Door beter aan te sluiten op de vraag naar ondersteuning wordt er volgens de staatssecretaris automatisch bezuinigd. Vaak kunnen mensen na een beginperiode van intensieve zorg door verpleegkundigen worden geleerd hoe zij zichzelf kunnen verzorgen.

Tussen wal en schip
Staatssecretaris Van Rijn verwacht niet dat er mensen tussen wal en schip vallen. Als mensen zichzelf niet kunnen redden, is de gemeente aan zet. Wie om ondersteuning vraagt bij de gemeente krijgt binnen zes weken reactie. Bij klachten staan bezwaar en beroep open. De gemeente mag volgens Van Rijn nooit ondersteuning weigeren omdat er te weinig geld voor is. Continuïteit van zorg en ondersteuning moeten gewaarborgd zijn.

Eigen bijdrage
Gemeenten mogen volgens de staatssecretaris niet naar inkomen of vermogen kijken bij de afweging of iemand zijn zorg zelf kan regelen. Wel mag de gemeente een eigen bijdrage vragen, die kan oplopen tot de totale kosten van de geleverde zorg. De staatssecretaris zei dat voor rolstoelen geen eigen bijdrage zal worden gevraagd. Gemeenten mogen kiezen of zij de cliëntenondersteuning via Mee-organisaties regelen of bijvoorbeeld in hun sociale wijkteam.

Mantelzorg
Over de mantelzorg merkte Van Rijn op dat hij zich nog elke dag verbaast over hoeveel mensen bereid zijn om iets voor een ander te doen. Doel van het wetsvoorstel is de positie van mantelzorgers te versterken. Mantelzorg zal nooit verplicht worden, hoogstens aangemoedigd.

Werkgelegenheid
Volgens de staatssecretaris neemt de werkgelegenheid in de zorg in 2015 weliswaar af, maar die zal in de jaren daarna weer licht toenemen. De kern van het wetsvoorstel, aldus Van Rijn, ligt in de verbinding tussen het medische en het sociale domein, waarin de mensen meer centraal komen te staan dan de systemen. Verder wil Van Rijn dat bekijken hoe particulier initiatief en particuliere investeerders kunnen worden gestimuleerd om zich in deze nieuwe markt te begeven.

Een verslag van het twee dagen durende debat over de Wmo 2015 staat op de site van de Eerste kamer