Discussie over bezoekverboden instellingen

Door het coronavirus worden veel cliënten in de verstandelijk gehandicaptenzorg sterk beperkt in hun bewegingsvrijheid en in hun bezoek. Bij de redactie van Klik kwam een vraag binnen of dit zomaar kan, omdat het ook om locaties gaat waar zelden een dokter nodig is. Geldt de Wet zorg en dwang dan niet meer? Een reactie van Loes den Dulk van stichting Raad op maat. De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) heeft met Ieder(in), KansPlus en de Vereniging van Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten een afwegingskader gemaakt voor de omgang voor bezoek en logeren binnen de gehandicaptensector. | Illustratie Pharos

De VGN publiceerde het nieuwe afwegingskader voor bezoek en logeren na de afstemming met het RIVM. De VGN adviseert om een risicoafweging te maken per locatie, voor bezoek én naar huis gaan. “Hier past een ‘Nee, tenzij’ beleid bij. Bijvoorbeeld ook als ouders van cliënten met ernstige meervoudige beperking echt onderdeel uitmaken van het zorgproces. Dan is het een overweging hen te benaderen als ‘werknemers’. Uiteraard indien zij klachtenvrij zijn.”

WZD buiten werking?
Als de overheid een maatregel als een lockdown afkondigt, gaat dat voor op de Wet zorg en dwang (Wzd). Maar ook nu besluiten instellingen al tot het weigeren van bezoek, wat bij familie vragen oproept (zie ook de uitzending van Nieuwsuur). Is de Wet zorg en dwang dan tijdelijk buiten werking als het om Corona gaat?

Loes den Dulk, die voor Klik ook scholingen over de Wzd geeft, reageert: “De Wzd is sinds 1 januari van kracht en daar doet Corona niet zoveel aan af. Wat in ieder geval nog het uitgangspunt moet zijn is dat iedere maatregel die genomen wordt, in nauw overleg met de cliënt, of als de cliënt voor die beslissing wilsonbekwaam is, met diens vertegenwoordiger moet worden besproken.

In een bericht op de site dwangindezorg.nl heeft het ministerie van VWS 24 maart laten weten dat voor collectieve maatregelen genomen op basis van de adviezen en richtlijnen van de RIVM, het stappenplan van de Wzd niet doorlopen hoeft te worden.
Als de cliënt (of diens vertegenwoordiger) niet kan instemmen met de collectieve maatregel hoeft het stappenplan niet doorlopen te worden. Bij individuele dwangmaatregelen mag, bijvoorbeeld door onderbezetting, afgeweken worden van het stappenplan. Wel moet het gehele proces zorgvuldig worden vastgelegd in het dossier van de cliënt."

Ze wijst erop dat hoewel dus het stappenplan niet in alle gevallen hoeft te worden doorlopen, de cliënt en zijn vertegenwoordiger nog wel het recht heeft op ondersteuning door de cliëntenvertrouwenspersoon: "Juist nu cliënten door alle maatregelen enorm in hun vrijheid worden beperkt, kan de cliëntenvertrouwenspersoon verschil voor ze maken. Niet door de maatregelen te bestrijden maar door de cliënt te ondersteunen in deze lastige tijd en te helpen bewaken dat cliënten niet onnodig in hun vrijheid worden beperkt en dat de maatregelen die genomen zijn proportioneel zijn."
Via de site van de Landelijke Faciliteit Cliëntenvertrouwenspersoon Wzd kunnen mensen in contact komen met de cliëntenvertrouwenspersoon in hun regio.

Begrip
Tegelijkertijd wil ze benadrukken dat begrip en vertrouwen onderling nodig is tussen familie en zorgverleners. “In deze tijd is de werkdruk nu op veel plekken zo hoog, dat de tijd er domweg niet is om voldoende tijd te nemen voor uitgebreid overleg met de cliëntenraad en voor het gesprek van stap 0 in het kader van het stappenplan van de Wzd. Ik denk dat we moeten proberen om daar begrip voor op te brengen.

En kijkend naar hoe hard de mensen in de zorg nu aan het werk zijn, wil ik hier niet onvermeld laten dat ik heel veel respect heb voor de zorgmedewerkers en ik hoop dat we het met elkaar kunnen opbrengen om hen te steunen waar dat kan. En dat kan dus ook betekenen dat we een maatregel accepteren ook al voelt het niet terecht dat cliënten in hun vrijheid beperkt worden. Laten we het vertrouwen uitstralen dat mensen doen wat ze kunnen en dat de maatregelen, die het werk voor hen er ook niet makkelijker op maken, nodig zijn.”  |  Loes den Dulk, www.raadopmaat.org

Bekijk het advies over de bezoekregeling op de website van de VGN.