Dekens die prikkels dempen

Met speciale dekens kun je cliënten helpen prikkels te verwerken, is de ervaring bij Elver. De zware dekens hebben een dempend effect op de informatie die binnenkomt via de zintuigen, en werken daardoor kalmerend. Foto en tekst Mieke Kolkman

Zien, horen, ruiken, voelen en proeven. Onze zintuigen helpen ons de wereld om ons heen begrijpen en ordenen. Bij sommige mensen met een verstandelijke beperking komen de signalen van de zintuigen verstoord door. Dat kan vervelende gevolgen hebben. Bijvoorbeeld onhandigheid, slechte concentratie, houterig bewegen, aanraking of geluid erg vervelend vinden. Met als mogelijk gevolg dat de persoon zich terugtrekt, heel actief wordt, angstig is of zelfs agressief gedrag vertoont.

Gedempt
Elver heeft een team dat zich met deze verstoorde prikkelverwerking bezig houdt: het smi-team. Smi staat voor sensomotorische integratie. "Wanneer cliënt een probleem heeft met prikkelverwerking kijken de verschillende teamleden met ieder zijn eigen deskundigheid hoe hij reageert op verschillende aangeboden prikkels, bijvoorbeeld op het gebied van geluid, tast of beweging. Vervolgens bedenkt het team met welke hulp de cliënt de prikkels beter kan verwerken," vertelt Hanke Fokke, fysiotherapeut en smi-therapeut bij Elver.

"Een hulpmiddel hierbij zijn de speciale dekens. Zo hebben wij kastanjedekens, ballendekens en ook dementiedekens. De druk die deze dekens veroorzaken, zorgt ervoor dat de zintuigen als het ware gedempt worden. Prikkels komen minder hard binnen."

Weinig slaap
Hans woont bij Elver en gebruikt een dementiedeken. Zijn begeleider vertelt: "Hij haalde 's nachts vaak zijn bed af. Hij kreeg daardoor te weinig slaap en was overdag vermoeid en prikkelbaar. Sinds hij deze deken gebruikt gebeurt dit opvallend veel minder."

Een dementiedeken is een dikke, zware deken. Hij lijkt een beetje op de ouderwetse 'deken van oma.' Het is bij Fatima Zorg de enige smi-deken waar cliënten onder mogen slapen. Er kan een eigen hoeslaken omheen waardoor hij eruit ziet als een gewoon dekbed, en dus ook veilig en vertrouwd ruikt.

Diepere ontspanning
De smi-dekens worden ook op andere momenten gebruikt. Bijvoorbeeld in de snoezelruimte, waar een deken met ballen zorgt voor meer druk op het lichaam en een cliënt kan helpen om tot een diepere ontspanning te komen. De deken gevuld met kastanjes heeft hetzelfde effect. Beide dekens worden ook vaak gebruikt vlak voor het slapen gaan. De dekens dempen de prikkels van de dag en helpen de zintuigen tot rust te brengen.

Verschoning
Ook Patrick woont bij Elver en heeft er dagbesteding. Hij was altijd erg onrustig tijdens verschoningsmomenten. Daarom heeft hij nu een kussen gevuld met zandzakjes. "We hebben 'm pas maar het verschil is groot," vertelt zijn begeleidster.

Dankzij het kussen kan Patrick veel beter lichamelijke rust vinden. Het verschonen is veel sneller gedaan, zowel voor hem als voor ons prettiger. Het voordeel van de dekens en kussens met de zandzakjes is dat je er zakjes kunt uithalen of toevoegen. Zo kan je het zo zwaar of licht maken als de cliënt het prettigst vindt."

Drukvesten
Naast de diverse dekens en kussens bestaan er ook andere hulpmiddelen met dezelfde eigenschappen. Bijvoorbeeld drukvesten. Dit zijn een soort bodywarmers, met daarin balletjes, of zakken waar zandzakjes in gedaan kunnen worden. De drukpunten op het lichaam en het gewicht op de schouders hebben een prikkeldempende werking. | Mieke Kolkman

Smi-dekens zijn onder meer te bestellen bij www.nenko.nl (ballen- en verzwaringsdeken) en www.thesensoryshop.nl (kastanjedeken).