Curatele als barrière voor een huwelijk

Onlangs berichtte dagblad De Gelderlander over het voorgenomen huwelijk van een zwakbegaafde vrouw van 18 jaar uit Arnhem met een 52-jarige plaatsgenoot, werkzaam in de sociale werkvoorziening. Het stel was al in ondertrouw en woonde samen. Justitie zocht uit of de vrouw wel in staat was zo'n beslissing te nemen, omdat zij mogelijk wilsonbekwaam zou zijn.

Wilsonbekwaam wil zeggen: niet in staat om de gevolgen van zo'n besluit te overzien. Vervolgens heeft de rechter haar op vordering van het openbaar ministerie onder curatele gesteld. Is het huwelijk hiermee uitgesloten en waarom moest het openbaar ministerie zich ermee bemoeien?

Volwassen
In de regel vragen naaste familieleden curatele aan: ouders, broers, zussen, kinderen, ooms, tantes. Mensen die hun familielid goed kennen en zich betrokken voelen. Maar ook de officier van justitie kan curatele vorderen. Dat heeft niet de voorkeur en gebeurt ook niet vaak. Toch kan het nodig zijn als er geen familie is. Of als de betrokkene per se zelf geen curator wil en het de familie erg kwalijk zou nemen als zij curatele zouden aanvragen. Of als de officier van justitie curatele een kwestie van openbaar belang vindt.

n dit geval waren er vraagtekens bij het grote leeftijdsverschil in combinatie met vermeend misbruik van de vrouw. Haar ouders zouden overigens wel met de trouwplannen akkoord zijn gegaan. En dan nog, hun dochter is volwassen en mag dit zelf beslissen.

Handelingsonbekwaam
Kennelijk dacht de officier van justitie in dit geval anders over haar wilsbekwaamheid en vorderde met succes curatele. Hiermee is de vrouw handelingsonbekwaam geworden: zij mag nu niet meer zonder toestemming van de curator rechtshandelingen verrichten. Dat zijn handelingen waaraan het recht gevolgen verbindt: contracten aangaan, dure dingen kopen, geld lenen enzovoort. Doet zij dit toch, dan kan de curator de koop en andere acties achteraf ongedaan maken.

Hoogst persoonlijk
De bevoegdheid van een curator gaat echter niet zover dat hij een huwelijk kan verbieden of toestaan. In zulke hoogstpersoonlijke aangelegenheden beslist de rechter. Als de vrouw toch wil trouwen, heeft zij de toestemming van de kantonrechter nodig. Het feit dat de rechter nu net curatele heeft ingesteld, kennelijk als reactie op de trouwplannen, maakt het niet aannemelijk dat goedkeuring voor een huwelijk zal worden gegeven. Jan Delfgaauw

Deze column van jurist Jan Delfgaauw staat in Klik van april 2012, verschijningsdatum 23 maart.