'Bij Brandon te overtuigd dat we het goed deden'

Net zo vrij als jij: met die slogan heeft zorgorganisatie 's Heeren Loo afgelopen jaar gewerkt aan een omslag van beheersen naar "liefdevol verdiepen in de leefwereld van de cliënt", zo verwoordde Paul de la Chambre, voorzitter Raad van Bestuur bij 's Heeren Loo Zorggroep, dit op het eigen vakcongres hierover.

De la Chambre was openhartig over de situatie van Brandon, de jongeman die in 2011 in een tuigje aan de muur vastgebonden zat bij 's Heeren Loo: "We waren te overtuigd dat we het goed deden."Foto Bob Huisman Op het congres op 3 oktober in Radio Kootwijk werd gesproken en gediscussieerd over de vrijheid van mensen met een verstandelijke beperking. De la Chambre: "Vrijheidsbeperkingen zijn ontstaan vanuit het idee dat je gevaar door agressie wilt beperken. Maar daarin schuilt opnieuw gevaar. Want wanneer stop je daarmee, en wat gebeurt er dan? Er is een goed doordachte aanpak nodig, en probeerruimte."

Die probeerruimte moet niet te groot zijn en niet te klein, legde psycholoog Willem de Ruiter later op de dag uit. Het gat tussen ondersteunen van de cliënt en zelf doen moet voldoende zijn voor mensen om zich te kunnen ontwikkelen. "Als je geen probeerruimte hebt, ga je vechten, vluchten of bevriezen", zei de Ruiter.

Geen achterblijvers
De instellingen in de gehandicaptenzorg zijn goed op weg in het loslaten van middelen en maatregelen, stelde hoofdinspecteur Joke de Vries van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (Igz) op het congres. "Vorig jaar constateerden we dat veertig procent niet goed bezig was, nu zijn er geen achterblijvers meer."

Ook De la Chambre hield een positief verhaal: "In de periode van Brandon stelden we ons als organisatie niet meer de goede vragen. We liepen op gebaande paden, paden die wij kenden. Nu durven we weer te onderzoeken, leren en ontdekken. Wij creëren weer ruimte om te experimenteren, stellen weer vragen en nemen daarbij weldoordachte risico's. Wij hebben vrijwel geen separeer- en isoleerruimtes meer en het aantal Zweedse banden in twee jaar tijd teruggebracht van ruim 150 tot 15."

Investeren in begeleiders
Maar dat wil niet zeggen dat de gehandicaptenzorg er nu is. "Het is een voortdurende zoektocht die we met elkaar moeten delen. En we moeten begrip hebben voor het uiterste werk van medewerkers," zei De la Chambre. Ook Joke de Vries van de Igz deed een hartenkreet om vooral veel te investeren in begeleiders, 'want het is heel moeilijk werk. Steun elkaar, denk na over risico's en weet dat je fouten mag maken, en laat mensen ook meedenken als het niet goed gaat."

Vastgelopen
Hans Reinders vertelde over het boek Eilandbestaan waarin een vastgelopen situatie bij een Vic, een very intensive care-unit van 's Heeren Loo wordt beschreven, en hoe deze is doorbroken. Ook hij benadrukte dat het een kunst is een gezonde situatie te behouden: "Begeleiden is altijd een kwetsbaar evenwicht en aangrijpend werk."

Lees meer over het congres op www.netzovrijalsjij.nl, daar vind je ook de speech van De la Chambre.