Agressieve kinderen zijn bang

Agressieve kinderen zijn geen rotkinderen, ze zijn bang. En het helpt om die angst te behandelen. Dat wordt aangetoond door hoogleraar ontwikkelingspsychopathologie Isabel Granic. Zij spreekt 13 april aan de Radboud Universiteit haar inaugurele rede uit met de titel 'Don't worry, be angry.'

Geruststellende boodschap voor elke ouder die wel eens ontploft: boos worden op je kind is niet schadelijk, zolang je het voor het slapen maar weer goedmaakt. Geschat wordt dat de helft van de vragen in de jeugdhulpverlening gaat over agressieproblemen. Onbehandeld blijft het agressieve gedrag voortduren en leidt het bij kinderen tot latere criminaliteit, overlast en slechte carrièreperspectieven. Behandelsucces is beperkt.

Ruzie in huis
'In de wetenschap is het een dogma dat agressieve kinderen rotkinderen zijn die voortkomen uit agressieve, disfunctionele gezinnen. Kinderen zouden in zo'n gezinscontext niet leren hun emoties te reguleren. Maar dit idee klopt niet,' zegt Granic. 'Ik heb gekeken naar woede en ruzie in honderden gezinnen met en zonder agressieve kinderen. In gezinnen waarin de kinderen geen agressief gedrag vertonen is net zo goed ruzie. Natuurlijk. Maar in deze gezinnen worden ruzies bijgelegd. En dat maakt het grote verschil. Dat ouders conflicten met hun kinderen repareren, maakt dat de kinderen zich veilig en zeker voelen. Ze leren ook dat het veilig is om ruzie te maken: het komt weer goed.'

Tweede kans
In studies naar de vraag waarom behandeling van agressie bij het ene kind wel werkt en het andere niet, blijkt ook dit vermogen van een gezin om conflicten weer bij te leggen verklarend. En het goede nieuws is: je kunt het leren, ouders hebben een tweede kans, zegt Granic – die zelf zegt als moeder opvliegend en vergevend te zijn. 'En het helpt ouders ook om op een nieuwe manier over hun kind te denken. Het is geen rotkind, het is bang, het heeft je steun nodig, niet je afkeuring.'

Hersenonderzoek
Granic vergeleek de activiteit van hersengebieden voor en na een therapie voor behandeling van agressie – met Eeg-metingen. Het diep in het brein gelegen vecht- of vluchtsysteem is minder actief geworden bij kinderen voor wie de therapie heeft gewerkt. Van een sterkere controle van hun emotionele uitbarstingen is echter geen spoor te vinden. 'De kinderen zijn minder agressief, omdat ze minder bang zijn geworden.'

Smartphone
Binnenkort hoopt Isabel Granic nieuwe onderzoeken te kunnen starten om het verband tussen angst en agressie door kinderen via een smartphone te bestuderen, door hen zelfs tien keer per dag gedurende een paar weken naar hun gevoelens en hun gedrag te vragen. Is het zo dat als de angst toeneemt, ook de kans op een agressieve uitbarsting toeneemt? Ook gaat ze systematisch onderzoeken of therapie gericht op angstbehandeling beter werkt dan een therapie tegen agressie. En natuurlijk spreekt ze met therapeuten hoe zij ouders kunnen leren om ruzies met hun kinderen weer bij te leggen.

Lees meer op de site van de Radboud universiteit