Niet erfelijke genmutaties bij kinderen met ernstig autisme

Spontane veranderingen in een gen dat een belangrijke rol speelt in de hersenontwikkeling (Tbr1), verstoren de functie van eiwit in de hersens van kinderen met ernstig autisme. Bovendien is er een directe link tussen het genTbr1 en een eiwit dat verband houdt met de taalontwikkeling (Foxp2). Dat concludeert onderzoeker Pelagia Deriziotis van het Nijmeegse Max Planck Institute for psycholinguistics in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications van 18 september.

Autisme is een ontwikkelingsstoornis die leidt tot sociale en communicatieve problemen. Stoornissen als autisme worden vaak veroorzaakt door genetische mutaties, die de vorm van eiwitten veranderen. De eiwitten kunnen daardoor hun normale functie tijdens de ontwikkeling van de hersens niet  uitvoeren.

Erfelijkheid speelt een grote rol bij het ontstaan van autisme. Volgens recent onderzoek kunnen ernstige vormen van autisme ook ontstaan door nieuwe (dus niet geërfde) genetische mutaties: het kind heeft variaties in zijn genen die niet terug te vinden zijn bij de ouders. Een van de meest interessante genen waarin deze nieuwe, zogeheten de novo mutaties, tot autisme leiden, is volgens de onderzoekers Tbr1.

Dramatisch effect
Pelagia Deriziotis: "We vergeleken de novo mutaties met erfelijke mutaties en zagen dat de de novo mutaties een veel dramatischer effect hebben op het functioneren van de eiwitten. De novo mutaties hebben dus een grote impact op de vroege hersenontwikkeling bij autisme dan de erfelijke mutaties."

Sociaal netwerk voor eiwitten
Het menselijke brein is afhankelijk van de (samen)werking van veel verschillende genen en eiwitten. Deriziotis en collega's ontdekten dat Tbr1 samenwerkt met het Foxp2 eiwit en dat mutaties in één van de twee eiwitten die samenwerking verstoort. "Je kunt het zien als een sociaal netwerk voor eiwitten," aldus Deriziotis. "Er waren aanwijzingen dat Tbr1 misschien 'vrienden' is met het Foxp2 eiwit, een van de weinige eiwitten is die een rol spelen in spraak- en taalstoornissen. De gemeenschappelijke moleculaire pathway van deze twee aandoeningen met een effect op taal is erg interessant."

Plaatje: Mutaties in het Tbr1 gen beïnvloeden de plaats van het gecodeerde Tbr1 eiwit in menselijke cellen. Normaal bevindt het Tbr eiwit (rood) zich naast het Dna (blauw) (linkerplaatje). Het gemuteerde eiwit is door de gehele cel terug te vinden. (rechts)

Lees meer op de site van de Radbouduniversiteit