Hoe ondersteun je cliënt met Hepatitus B bij relaties?

Een licht verstandelijk gehandicapte jongen, Raymond, is op de leeftijd gekomen dat hij af en toe vriendinnetjes heeft, verliefd is en zoent. Het zijn vaak geen serieuze verkeringen, het wisselt elke paar weken. Op zich prima, ware het niet dat hij Hepatitus B heeft. Hoe ga je hiermee om als begeleider, als de cliënt zelf aangeeft niet over zijn ziekte en liefdesleven te willen praten?

Het dilemma is dat je de cliënt niet wil verstoren in zijn normale dingen, maar dat je ook niet wil dat een vriendinnetje besmet zou worden. Moet je de vriendinnetjes of hun ouders/verzorgers wel of niet hierover inlichten? Ethicus Jan Delhaas behandelt deze vraag in de Klik van mei:

"In de taal van de ethiek gaat het hier om een conflict tussen het respecteren van welke keuzes Raymond wil maken en het principe dat je schade moet willen vermijden. En een Raymond, die aan het experimenteren is met seks, en over wie jullie twijfelen of hij zijn verantwoordelijkheid aan kan als het gaat om adequate informatie van zijn vriendinnetjes en veiligheid in zijn gedrag, is een risico voor de gezondheid van anderen.

De vraag hoe jullie Raymond het beste kunnen begeleiden en zorgen dat hij de gezondheid van anderen niet in gevaar brengt is een kwestie van verantwoordelijkheid. Als jullie twijfelen of Raymond zelf de verantwoordelijkheid aan kan in zijn omgang met vriendinnetjes, dan wordt daarmee jullie zorgverantwoordelijkheid groter. Durf die verantwoordelijkheid dan ook te nemen. Dat hoort bij goed hulpverlenerschap.

Goed voorlichten
Raymond´s seksleven is daarmee ook een zorgitem geworden, waarvoor het nodige aan afspraken in zijn zorgdossier moet worden opgenomen. Of Raymond dat leuk vindt of niet. Daarmee neem je zijn verantwoordelijkheid niet af of over. Respect voor Raymond vraagt hem juist bewust te maken van zijn verantwoordelijkheid voor anderen. Dat kan door hem goed voor te lichten, bijvoorbeeld dat hepatitus B niet alleen via sperma overgedragen wordt, maar ook via bloed en speeksel.

Jullie zouden ook kunnen investeren in het aanpakken van zijn schuchterheid om over zijn ziekte en zijn vriendinnetjes te praten. Wellicht zijn er jongeren met eenzelfde probleem samen te brengen om te praten over hoe ze met hun ziekte kunnen omgaan in relatie tot zichzelf en anderen. Uit jullie beschrijving blijkt dat jullie wel zicht hebben op zijn verliefdheden. Je zou met Raymond af kunnen spreken, dat als hij het moeilijk vindt het onderwerp ter sprake te brengen bij een nieuw vriendinnetje, jullie hem erbij helpen.

Vaccineren
Zonder transparantie kan het niet, dat moet hij weten. Ook de organisatie, waarbij jij en je collega´s werken is verantwoordelijk. Die verantwoordelijkheid eist maatregelen in de sfeer van adequate voorlichting, regels op het gebied van hygiëne en veiligheid voor cliënten (groepsgenoten) en personeel. Ik kan me heel goed voorstellen, dat iedereen die in contact komt met een drager van hepatitus B preventief wordt gevaccineerd. De Awbz vergoedt dat.

Verder heb ik niets gehoord over ouders. Als Raymond die heeft zou ik overwegen om hen te betrekken bij het maken van afspraken met Raymond. Kennis van hun zoon kan leiden tot een wezenlijke bijdrage daaraan."

Tekening: Auke Herrema