Als begeleider naast de rolstoel lopen dankzij opzetstuk

Normaal gesproken bevind je je bij het voortduwen van een rolstoel direct achter degene in de stoel. Niet alleen zie en hoor je elkaar hierdoor moeilijker, het voelt ook onnatuurlijk. Het zou fijner zijn om je naast elkaar voort te bewegen, net als twee wandelende mensen zonder beperkingen. Onderzoekers vonden recent een technische oplossing voor deze menselijke uitdaging.

Als fysiotherapeut voor kinderrevalidatie bij revalidatiecentrum Rijndam weet Nicole van den Dries-Luitwieler wat het is om mensen in een rolstoel voort te duwen. Als moeder van een volledig zorgafhankelijk kind is ze bovendien ervaringsdeskundige.

“Mijn dochter geniet er enorm van als ik met haar ga wandelen, maar ze communiceert non-verbaal, door schreeuwen en lichaamsbewegingen. Om met haar te communiceren, moet je dus stilstaan en kijken”, vertelt Van den Dries.

Contact is cruciaal
Contact houden tijdens het lopen is niet alleen prettiger, maar is vaak echt cruciaal. “Deze kinderen hebben allemaal verschillende problemen, dus je moet ze observeren, zodat je tijdig kunt ingrijpen als een kind bijvoorbeeld verstikkingsverschijnselen krijgt door een reflux, of een epileptische aanval door de lichtprikkels buiten. Het is heel complex.”

“Het is het natuurlijkst om naast de rolstoel te lopen”, zegt Van den Dries-Luitwieler. En dat idee kan een revolutie teweegbrengen in rolstoelgebruik voor veel verschillende gebruikersgroepen, van meervoudig gehandicapte kinderen tot dementerende ouderen.

Onderzoeksproject
Heike Vallery, hoogleraar Human Motor Augmentation bij de TU Delft en honorair hoogleraar innovatieve revalidatietechnologie bij de afdeling Revalidatiegeneeskunde van het Erasmus MC, leidde het onderzoeksproject. Ze legt uit: “Als je gewoon een stang aan de zijkant van een rolstoel zou bevestigen, zou de rolstoel in een rondje bewegen als je tegen de stang duwt. Moment = kracht x afstand. Dat is het natuurkundige principe.”

Samen met werktuigbouwkundig ingenieur Lucy Bennett en promovendus Bram Sterke vond ze een elegante oplossing met een eenvoudig duwhandvat en een aangepast zwenkwieltje. Hun oplossing, die ze Ziggy noemden naar de zeventien jaar oude kat van Bennett, houdt in dat de rolstoel onder een schuine hoek wordt bestuurd.

Er is patent aangevraagd op het idee, dat vergelijkbaar is met scheefhangen op de fiets om een bocht te maken, en waarmee elke rolstoel even gemakkelijk en effectief vanaf de zijkant kan worden voortgeduwd als van achteren.

Gebruiker centraal
Met financiering van het revalidatiecentrum Rijndam en het Erasmus MC leidt Bennett het project nu in de volgende fase: gebruikers bereiken. “Bij elke technische oplossing is het belangrijk om de gebruiker centraal te stellen. Doe je dat niet, dan vergeet je soms degene die ermee moet worden geholpen, wat het product meestal niet ten goede komt”, zegt Bennett, die gebruikers altijd bij elke stap van haar ontwerpprocessen betrekt.

“Momenteel maken we het volgende prototype van Ziggy gereed voor een tournee langs Nederlandse verzorgingshuizen, dagopvangverblijven en andere groepen gebruikers. Wij zijn altijd op zoek naar andere perspectieven en deze tournee helpt ons daarbij.”

Met flinke steun van zijn gebruikers is Ziggy nu hard op weg om een commercieel verkrijgbaar product te worden. Bennett is van plan om Ziggy na de laatste technische ontwikkelingen in 2022 tot een sociale onderneming te maken.  |

TU Delft studenten BioMechanical Engineering tonen hier het voorlopige prototype aan Nicole van den Dries-Luitwieler en haar dochter Yrsa. Tijdens hun bezoek maken ze kennis met Yrsa en vragen zowel moeder als dochter naar hun mening en input voor de ontwikkeling van het prototype.

In dit project werken Heike Vallery, Lucy Bennet en Bram Sterke samen met het Erasmus MC en Rijndam Revalidatie. Het project is onderdeel van het wetenschappelijke programma Medical Delta: Improving Mobility with Technology.